فاجعهِ متروپل تلنگری جدی برای پیشگیری از حوادث تراژدی آفرین مشابه در همه شهرها است
دبیر اول و عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر کرج با بیان اینکه مقصر اصلی فاجعه متروپل شهرداری و نظام مهندسی به عنوان نهادهای متولی نظارت بر صنعت ساختمان هستند گفت: سنگینی اندوهی که این حادثه بر قلوبِ ملت نشانده باید تلنگری جدی برای پیشگیری از حوادث تراژدی آفرین مشابه باشد.
مجتبی حاجی قاسمی در گفتگو با کرج امروز ضمن عرض تسلیت به مناسبت سالروز شهادت امام جعفر صادق (ع) و همدردی با خانواده های جان باختگان حادثه ریزش ساختمان متروپل در آبادان، اظهار داشت: احداث و بهره‌برداری از ساختمانهای ناایمن این سوال را به ذهن متبادر می سازد که امضای مسئولان و ناظرین چطور پایِ برخی مجوزهایِ ساخت و پایان کارها نشسته و متاسفانه چگونه دیوِ روابط بعضاً ضوابط و مقررات را بلعیده است!
فلسفه وجودی شهرداری و نظام مهندسی و هزینه هایی که برای احداث یک ساختمان به این دو نهاد پرداخت میشود، تضمین احداث و بهره‌برداری ایمن از ساختمان‌هاست و در حالی که در این خصوص قوانین مناسبی مانند مقررات ملی ساختمان را داریم اما در عمل به قانون و نظارت ضعف جدی داریم.
وی افزود: آیا نظارتِ موثر و اطمینان بخشی بر استحکام سازه و سطحِ ایمنی برج ها و مجتمع های احداثی در کلانشهر کرج که طی سالیانِ اخیر رقابتی نفسگیر برای ساختِ آنها شکل گرفته، وجود دارد؟ و آیا پایش موثری در طول زمان صورت میگیرد؟
وی افزود: حتی ساختمان های متعلق به شهرداری که در شرایط بحرانی باید کاملاً پایدار و در سرویس باشند نیز بعضاً وضعیت مناسبی ندارند و البته با تدبیر شورای ششم ردیف بودجه مستقلی در سال جاری برای پایش و ارتقای ایمنی ساختمان های شهرداری در نظر گرفته شده است.
این مسئول ادامه داد: چندین هزار واحد مسکونی قولنامه ای و بی کیفیت و بعضاً بالای ده طبقه در معابر با عرضِ بسیار کم چگونه روییده اند و چطور بالای صد نفر جمعیت در مجتمع هایی سکونت دارند که در صورت نیاز برای تخلیه فوری، عملاً شاهدِ تلاش بی فرجام ساکنین خواهیم بود، آیا اسمِ این صنعت ساختمان سازی است یا بازی با جان و سرمایه مردم. تناقضِ چشم پوشی بر ساخت و سازهای بی کیفیت تازهِ احداث با تصویب لایحه و مشوق برای نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده را چگونه توجیه می نماییم؟
حاجی قاسمی عنوان کرد: همه می دانیم که نظارت بر ساخت و سازها در سطح شهر چگونه صورت می پذیرد و بعضاً چه اتفاقاتی در حال وقوع است؛ در قولنامه ای ها که باید آن را فاجعهِ نظارتی نامید و با علم به اینکه نیروی انسانی نیز تخصصی عمل نمی کنند، شهر را به استقبال بحرانی با ابعاد وسیع در آینده می بریم و در خصوص ساخت و سازهای سنددار نیز برای کسب درآمدِ بیشتر و تامین هزینه های اداره شهر چشم بر واقعیت ها بسته ایم و عملاً برخی از برج ها بدون صلاحیتِ ایمنی و شرایط لازم بهره برداری می شوند.
این مسئول خاطر نشان کرد: امضاء فروشی هایِ نظارتی، استفاده از مصالحِ نامرغوب، سیاستِ غلط تراکم فروشی و شهر فروشی شهرداریها، عدم رعایت قوانین ملی ساختمان سازی و ضعف های نظارتی موجب شده تا در سالیانِ اخیر ساختمان ها و برج های ناایمن به مثابه بمب های ساعتی حادثه ساز شوند، که جا دارد با شناسایی این قبیل بناها و معرفی عمومی آنها، حداقل در خریداران یا ساکنین ایجاد آگاهی نماییم تا جان و مال خود را آگاهانه قربانی سودجویی برخی سازندگان ننمایند.
عضو هیئت رئیسه پارلمان شهری کرج در پایان خواستار تشکیل کمیته ای به منظور بررسی و شناسایی ساختمانهای فاقد استحکام و فاقدِ تجهیزات اطفاء حریق با درجه بندی استعدادِ حادثه خیزی در سطح مناطق ده گانه و ارائه اخطار کتبی به آنها و در صورت عدم توجه استفاده از ابزارهای قهریه جهت پلب و تخلیه شد و تصریح کرد: از وقوع حوادثی همچون متروپل عبرت بگیریم و هیچ چیز را مقدم بر تامین ایمنی جانی شهروندان شریف نداریم.
تعداد جانباختگان متروپل با کشف ۲ جسد دیگر به ۴۱ تن رسید
نزدیک به دو هفته پس از فرو ریختن ساختمان متروپل در آبادان، انتشار خبر پیدا شدن جسد دو قربانی دیگر زیر آوار به ۴۱ تن رسید و با استعفای رسمی شهردار این شهر در روز شنبه ۱۴ خرداد، همزمان شد.
احسان عباسپور، فرماندار آبادان، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا آخرین آمار جانباختگان در حادثه ریزش برج متروپل را تا روز شنبه «۳۷ نفر» اعلام کرد و گفت که آمار نهایی پس از اعلام نهایی پزشکی قانونی درباره هویت دو جسد کشف‌شده اعلام خواهد شد.
این آمار در حالی بیان میشود که بر اساس گزارش‌ها تا شامگاه چهارشنبه ۱۱ خرداد، شمار قربانیان این حادثه به ۳۸ نفر رسیده بود.
تا کنون هیچ یک از مقامات آمار احتمالی تلفات را اعلام نکرده‌اند. همزمان هنوز هیچ خبری از تعداد دقیق افرادی که مفقود شده‌اند منتشر نشده است.
فرماندار آبادان روز جمعه ۱۳ خرداد، گفته بود که کار آواربرداری تا خارج‌سازی پیکر آخرین نفری که زیر آوار متروپل مانده باشد، ادامه خواهد داشت.
عباسپور درباره آخرین وضعیت آواربرداری نیز گفته بود که نیروهای عملیاتی اکنون به طبقه همکف رسیده‌اند و فقط آواربرداری طبقه منفیِ یک باقی مانده است.
فرماندار خوزستان در ادامه در مورد طبقه منفیِ ۲ و احتمال وجود شماری از اجساد در این قسمت نیز گفته بود که این برج طبقه منفی ۲ نداشته و تنها «بخش پشتی ساختمان دارای چنین طبقه‌ای است که ارتباطی به محل این حادثه ندارد.»
در روزهای گذشته اخباری غیررسمی حاکی از آن بود که در زمان وقوع حادثه، درست در ظهر روز دوم خرداد، تعداد زیادی از کارگرانی که در این ساختمان مشغول به کار بودند برای فرار از گرمای هوا به طبقه منفی دو پناه برده بودند.
به دنبال حادثه فرو ریختن ساختمان متروپل، برخی مقامات جمهوری اسلامی اذعان کردند که در جریان ساخت این برج زدوبند گسترده‌ای بین مالک اصلی برج با شهرداری و برخی مقامات رخ داده است.
حسین عبدالباقی که سازنده و مالک برج متروپل است و به گفته مقامات جمهوری اسلامی زیر آوار کشته شده، متهم است که با چراغ سبز مسئولان شهری و زدوبند با مقامات به‌ویژه در شهرداری آبادان، اقدام به ساخت‌وساز خارج از ضوابط قانونی کرده است.
در روزها و شب‌های پس از وقوع حادثه ریزش متروپل، آبادان صحنه تجمع‌های اعتراضی گسترده مردم بود و آنها خواستار استعفا و مجازات عاملان این حادثه بودند. این تجمع‌ها در بسیاری از موارد با سرکوب نیروهای گارد ویژه همراه شد و بر اساس ویدئوها و گزارش‌های مردمی، ماموران نظامی و انتظامی برای متفرق کردن جمعیت از گاز اشک‌آور، شلیک هوایی و شلیک مستقیم استفاده کردند.
در واکنش به این اعتراض‌ها فرماندار آبادان از بازداشت ۵ شهردار قبلی، شهردار فعلی و ۵ نفر دیگر از مقامات و مسئولان مرتبط با پروژه ساخت برج متروپل خبر داده بود.
خبرگزاری‌ها در ایران سرانجام روز شنبه ۱۴ خرداد، از استعفای حسین حمیدپور، شهردار فعلی آبادان، خبر دادند. این از معدود مواردی در حکومت جمهوری اسلامی است که یک مقام رسمی در پی وقوع حادثه‌ای غیرمترقبه یا رسوایی و سوء مدیریت از کار کناره‌گیری می‌کند.
واکنش دیرهنگام مقامات جمهوری اسلامی ایران، پیام علی خامنه‌ای چند روز پس از حادثه ریزش ساختمان، اعلام عزای عمومی یک هفته و سفر رئیس جمهور ۱۱ روز پس از وقوع این حادثه با انتقادهای گسترده‌ای از سوی شهروندان و کاربران شبکه‌های اجتماعی همراه بوده است.
درباره متروپل چه می دانیم؟
سه شنبه 3 آبان 1401
ساختمان ۱۰ طبقه متروپل ظهر روز دوم خردادماه در آبادان، فرو ریخت. بر اثر این حادثه تاکنون ۲۸ نفر جانباخته اند و تعدادی نیز مصدوم شده اند.
ساعت: ۰۰:۳۰؛ استاندار خوزستان گفت: مقصران حادثه ساختمان متروپل آبادان به اشد مجازات خواهند رسید.
صادق خلیلیان در جمع خبرنگاران اظهار کرد: به دلیل تخلف در اعطای مجوز برای ساخت ساختمان متروپل و عدم رعایت ضوابط فنی با همکاری رئیس دادگستری خوزستان و دادستان، سه شهردار آبادان و شهردار منطقه یک، تعدادی از کارکنان شهرداری، ناظر و سازنده پروژه که در این تخلف دست داشتند، دستگیر شدند.
به گزارش ایسنا، وی با بیان اینکه مقصران این حادثه به اشد مجازات خواهند رسید، افزود: در ساعات اولیه در محل حادثه حضور یافتیم و نیروهای متخصص حاضر در محل حادثه از سراسر استان خوزستان و برخی نقاط کشور وارد صحنه شدند.
استاندار خوزستان عنوان کرد: با توجه به ناپایداری پایه‌های ساختمان متروپل کار آواربرداری با دقت بالا انجام میشود زیرا بخشی از سازه فرو ریخته و بخش دیگر آن به شدت آسیب دیده است.
وی خاطرنشان کرد: بیشتر مجروحان این حادثه به صورت سرپایی درمان شده‌اند.
ساعت ۰۳:۴۳؛ وزیر کشور از افزایش تعداد جانباختگان حادثه ریزش ساختمان متروپل آبادان به ۲۸ نفر خبر داد. احمد وحیدی در حاشیه بازدید از مخل حادثه متروپل در جمع خبرنگاران اظهار کرد: در هیچ حادثه ای در کشور این میزان ماشین‌آلات متنوع و متعدد مهیا نشده است. تقریبا تمام تجهیزات لازم شامل انواع جرثقیل‌ها، بیل مکانیکی، برش پلاسمایی، کاتر و. به منظور آواربرداری به محل اعزام شده است و بیش از این تعداد، مکان حادثه ریزش ساختمان متروپل آبادان گنجایش حضور ماشین‌آلات را ندارد. به گزارش ایسنا، وی افزود: اکنون گروه‌های آتش‌نشانی و امدادی در حال جستوجو و شناسایی جانباختگان در محل حادثه هستند. وزیر کشور گفت: در حال حاضر دو پیکر دیگر از جانباختگان حادثه متروپل از زیر آوار خارج شد که برای تشخیص هویت به دانشگاه علوم پزشکی آبادان انتقال یافتند و براین اساس تعداد جانباختگان حادثه متروپل به ۲۸ نفر افزایش یافت.
توضیحی درباره منتفی شدن انفجار درجا در ساختمان متروپل
ساعت ۱۰:۰۳؛معاون ایمنی قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا گفت: پس از بررسی شرایط سازه متروپل و موقعیت حساس منطقه، در نهایت با نظر مهندسین و متخصصین حوزه انفجارات، انفجار درجا در متروپل منتفی شده است و با توجه به شرایط منطقه امکان‌پذیر نیست.
عباس معظمی در جمع خبرنگاران در خصوص آخرین اقدامات برای امدادرسانی و آواربرداری در محل حادثه متروپل اظهار کرد: پس از حادثه ساختمان متروپل به دستور فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا، تیمی متشکل از ۱۲ نفر از بهترین اساتید مهندسی ساختمان و سازه و مهندسی انفجار در کشور تشکیل و به آبادان اعزام شدند.
وی افزود: در ابتدا کارگاهی تشکیل شد و تمام تجهیزات سبک و سنگین شامل لودر، بیل مکانیکی، کامیون و نیروهای متخصص با همکاری انجمن مهندسین شهرداری، ستاد بحران استانداری و هماهنگی با وزیر کشور به کار گیری شد.
معاون ایمنی قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا گفت: جلسات متعدد کارشناسی برگزار و پس از بررسی شرایط سازه متروپل و موقعیت حساس منطقه، در نهایت با نظر مهندسین و متخصصین حوزه انفجارات، انفجار درجا در متروپل منتفی شده است و با توجه به شرایط منطقه امکان‌پذیر نیست.
وی عنوان کرد: قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا با همکاری قرارگاه کربلا، ارتش و سپاه خوزستان در منطقه مستقر است و تخریب چند منزل مسکونی را برای ایجاد راه دسترسی بهتر ماشین‌آلات به ساختمان متروپل آغاز کرده است.
معظمی گفت: امید است با کار جهادی و دلسوزانه همکاران ما در سپاه خوزستان و قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا بتوانیم هر چه سریعتر پیکر مطهر جانباختگان را از زیر آوار خارج کنیم تا شاید خانواده‌های داغدار و عزادار آبادان را بیشتر از این چشم انتظار نگذاریم.
وی افزود: ما تا آخرین لحظات در منطقه هستیم و بر حسب نیاز تجهیزات دیگری به این مجموعه اضافه می‌کنیم و طرح‌های مختلف مهندسی را برای آواربرداری ارزیابی و بررسی می‌کنیم.
ساعت ۱۱:۱۰؛ فرماندار آبادان از ادامه جستوجو برای پیدا کردن پیکرهای جانباختگان احتمالی زیر آوار متروپل خبر داد.
احسان عباسپور در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص زمان اتمام عملیات آواربرداری ساختمان متروپل اظهارکرد: عملیات آواربرداری متوقف نشده است و همچنان ادامه دارد.
وی افزود: جستوجو برای پیدا کردن پیکرهای جانباختگان احتمالی زیر آوار ادامه دارد.
ساعت ۱۱:۲۰؛ نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، گفت: بر اساس بررسی هایی که تاکنون از سوی کمیسیون عمران صورت گرفته ساخت متروپل قبل از صدور پروانه کلید خورده و بعد از ساخت چندین طبقه سازمان نظام مهندسی به موضوع ورود کرده و چندین گروه ناظر تعیین و سپس تغییر می کنند.
اسماعیل حسین زهی با اشاره به سفر هیاتی از کمیسیون عمران مجلس به آبادان و بازدید میدانی از محل ریزش ساختان متروپل، بیان کرد: با توجه به ماموریتی که رئیس مجلس شورای اسلامی به کمیسیون عمران به منظور بررسی دقیق ابعاد ریزش ساختمان متروپل دادند، در روز پنجشنبه هیاتی از کمیسیون در محل حادثه حضور یافتند.
وی در ادامه با بیان اینکه وزیر کشور، استاندار و رئیس جمعیت هلال احمر و رئیس مدیریت بحران ما را در این سفر همراهی کردند، اظهار کرد: همه دستگاه های خدمات رسان در صحنه حاضر بودند و نیروهای مردمی نیز از نیروهای امدادی پشتیبانی می کردند تا عملیات امداد رسانی زودتر به نتیجه برسد.
این نماینده مجلس گفت: متروپل یک پروژه بزرگ بود و اولویت اول آواربرداری و نجات افرادی است که احتمال می رفت زنده باشند. جست و جوها در حال انجام بود و بیرون آوردن اجساد افرادی که زیرآوار مانده بودند نیز در حال دنبال شدن بود.
نماینده مردم خاش در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: یک سوم این پروژه ریزش کرده بود و دو سوم آن باقی مانده که احتمال ریزش آن وجود دارد. این موضوع در اولویت بود که عملیات آوار برداری به نحوی انجام شود که خدایی نکرده با ریزش بقیه سازه به افراد بیشتری صدمه وارد نشود.
این عضو کمیسیون عمران مجلس گفت: جلسات متعددی با فرمانداری و نمایندگان وزارت کشور برگزار و بر این موضوع تاکید شد تا مردم به طور مستقیم در صحنه حادثه حضور نیابند و فقط از نیروهای امدادی پشتیبانی کنند.
وی در ادامه تاکید کرد: امکانات خوبی از سوی دستگاه های اجرایی در محل حادثه فراهم شده بود. دستگاه های اجرایی در محل حادثه مستقر بودند تا اگر نیاز شد حضور به موقع داشته باشند.
حسین زهی با بیان اینکه این یک پروژه مشارکتی با شهرداری آبادان بود، گفت: پروانه هایی که برای ساخت متروپل صادر شده بود در جلسات مورد بررسی قرار گرفت. قبل از صدور پروانه، احداث بنا، آغاز شده بدون آنکه سازمان نظام مهندسی و وزارت راه و شهرسازی در جریان باشند و بعد از آنکه چندین طبقه از ساختمان ساخته می شود، سازمان نظام مهندسی موضوع را پیگیری می‌کند سپس ناظرین مشخص می شود اما ناظرین منتخب استعفا داده و یک گروه ناظر دیگر تعیین می شود.
این عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه ایرادات مختلفی در ساخت این پروژه وجود داشت، گفت: کمیسیون عمران ابعاد این حادثه را با دقت بررسی خواهد کرد و ظرف دو هفته آینده گزارش نهایی در صحن مجلس قرائت خواهد شد. هر دستگاهی که در این زمینه تخلف داشته باید پاسخگو باشد و برخورد قاطع با آن صورت خواهد گرفت.
منافع مشترک برخی ارگان‌ها با مالک متروپل!
ساعت ۱۳:۰۸؛ عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی میگوید: اشخاص فاقد صلاحیت حرفه‌ای در ساخت متروپل آبادان دخالت داشتند. همچنین رییس کمیسیون عمران مجلس اعلام کرده که شهرداری در این ساختمان شریک بوده و با توجه به داشتن منافع با مالک، به تذکرات مهندسان ناظر درخصوص مخاطرات این پروژه توجهی نکرده است.
با گذشت پنج روز از حادثه‌ی فروریزش ساختمان متروپل آبادان به تدریج ابعاد این حادثه مشخص میشود. پس از آنکه رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خوزستان اعلام کرد روال قانونی در صدور پروانه ساختمان متروپل طی نشده است، رییس کمیسیون عمران مجلس و یک عضو سازمان نظام مهندسی از تخلفات متعدد در جریان این ساخت و ساز خبر دادند.
علی کریمی‌آنچه ـ عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی با اشاره به مقررات ملی ساختمان گفته است: سازمان نظام مهندسی در سه بخش طراحی، نظارت و اجرا سهیم است و شخصی خارج از صلاحیت حرفه‌ای حق دخالت در ساخت و ساز را ندارد. این موضوع به کرات در کشور و در استان‌های مختلف از جمله پروژه متروپل آبادان زیر پا گذاشته شده است.
از سوی دیگر محمدرضا رضایی کوچی ـ رییس کمیسیون عمران مجلس از ساخت و پاخت بین شهرداری و مالک پروژه سخن میگوید. بنا به گفته او ساختمان متروپل به صورت مشارکت بین بخش خصوصی و شهرداری در حال انجام بوده که از نظر من این تعارض منافع است؛ چرا که شهرداری شریک این ساختمان بوده و از طرف دیگر وظیفه‌ی نظارت دارد. بنابراین در قوانین باید به این موضوع دقت بیشتری صورت گیرد.
وی که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می‌کرد یادآور شد: ابتدای کار با وجود آنکه می‌بایست نظام مهندسی برای نظارت ورود کند، به هر دلیلی یک شرکت مشاور، کار طراحی و نظارت را بر عهده گرفته که با مداخله وزارت راه و شهرسازی و نظام مهندسی، سه مهندس ناظر برای پروژه تعیین شده است. پروانه برای چهار طبقه صادر شده اما متاسفانه طبقات بیشتری به این پروژه اضافه میشود؛ بدون اینکه نقشه و محاسبات اولیه تغییر کند. مهندسین ناظر چندین بار تذکر دادند ولی چون شهرداری منافعش در این قضیه بوده و از طرفی هم ساخت و پاختی با مالک ساختمان داشته توجه نکرده است.
همچنین کریمی‌آنچه ـ عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی بیان کرد: در پروژه متروپل آبادان طراح و ناظری که در سال ۱۳۹۶ فعالیت کرده صلاحیت لازم را از نظر وزارت راه و شهرسازی و قوانین سازمان نظام مهندسی نداشته و بنابراین آغاز و بنای این پروژه فاقد صلاحیت و بر اساس زیر پا گذاشتن مقررات سازمان نظام مهندسی بوده است.
وی در یک برنامه تلویزیونی گفت: پس از اعلام سازمان نظام مهندسی ساختمان به مالک و شهرداری مبنی بر نظارت ناظرین نظام مهندسی و مکاتبات مکرر درخصوص بروز تخلف و لزوم توقف این پروژه، مالک متروپل از توجه و اجرای این مکاتبات امتناع کرده که در نهایت ناظرین از این پروژه انصراف دادند.
کریمی‌آنچه با اشاره به مکاتبات و بنابر اعلام سازمان نظام مهندسی استان خوزستان و دفتر نمایندگی آبادان به شهرداری، مالک، فرمانداری، اداره راه و شهرسازی آبادان گفت: وظیفه سازمان نظام مهندسی مکاتبه است که ناظر این پروژه مکاتبات مربوط را در سالهای ۱۳۹۶، ۱۳۹۸ و ۱۴۰۰انجام داده و آخرین مکاتبه مربوط به سال ۱۴۰۱ است که در آن به تخلفات عدیده، مخاطرات عینی و مشکلات مربوط به کیفیت مصالح ساختمانی اشاره شده بود و سازمان نظام مهندسی ساختمان درخواست جلوگیری و توقف این پروژه را داد.
وی تاکید کرد: در پروژه متروپل ناظر اعلام پایان کار نکرد و اصولاً ساختمانی که فاقد پایان کار است اجازه بهره برداری ندارد.
عضو هیأت مدیره سازمان نظام مهندسی گفت: شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه موظفند با اعلام کتبی سازمان نظام مهندسی در اسرع وقت و با اطلاع ناظر دستور اصلاح را صادر و تا زمان رفع تخلف از ادامه کار جلوگیری کنند.
بنابراین گزارش، پس از بازدید هیات کارشناسی سه نفره شامل مشاور معاون اول رییس‌جمهور، رییس مرکز تحقیقات مسکن و شهرسازی و معاون عمرانی وزارت کشور از محل وقوع حادثه، اولین جلسه فنی، کارشناسی و هم‌اندیشی آسیب‌شناسی عوامل سانحه در سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خوزستان در شهر آبادان برگزار و مقرر شد گزارش نهایی علل فروریزش به معاون اول رییس‌جمهور ارایه شود.
چکیده اولین نشست که با حضور حیدری رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و تعدادی از اعضای هـیئت علمی این مرکز، رئیس و تعدادی از اعضای سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خوزستان، معاونین مدیرکل راه و شهرسازی استان خوزستان، معاون مدیرکل بازرسی، ارزیابی عملکرد و حقوق شهروندان وزارت راه و شهرسازی و جمعی از مهندسین، اساتید و صاحب‌نظران استان برگزار شد این بود که نقشه‌های جامع ساختمان مذکور توسط اداره کل راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی استان خوزستان و با تعامل مضاعف با شهرداری آبادان تهیه و اخذ شود. همچنین اخذ نمونه‌گیری بتن از اماکن مختلف ساختمان مورد نظر توسط شرکت آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک استان خوزستان و انجام آزمایش‌های متنوع تخصصی بر روی نمونه ها در بخش فناوری بتن مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از دیگر مصوبات این جلسه بود.
برگزاری جلسات تکمیلی با حضور صاحب‌نظران و نقش آفرینان درباره متروپل چه می دانیم؟ تمامی دستگاه‌های فنی و مهندسی در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و تهیه و تنظیم گزارش نهایی برای بهره‌برداری معاون اول رییس‌جمهور، وزیر راه و شهرسازی و استاندار خوزستان و دیگر دستگاه‌های بهره‌بردار در اسرع وقت در دستور کار این جلسه قرار گرفت.
در آواربرداری متروپل دقت را فدای سرعت نمی‌کنیم
ساعت ۱۴:۲۳؛ رئیس سازمان مدیریت بحران گفت: تلاش بر این است در آواربرداری متروپل دقت کار را فدای سرعت نکنیم تا کسی آسیب نبیند.
محمدحسن نامی با اشاره به آخرین وضعیت آواربرداری در متروپل در جمع خبرنگاران اظهار کرد: تجهیزات و امکاناتی که در محل حادثه متروپل وجود دارند، در نوع خود بی‌نظیر هستند. از روز اول حادثه، تجهیزات به میزان کافی وجود داشته است درباره متروپل چه می دانیم؟ اما تلاش بر این است در آواربرداری متروپل دقت کار را فدای سرعت نکنیم تا کسی آسیب نبیند.
وی افزود: اگر می‌خواستیم به کمک تجهیزات در آواربرداری، خشن عمل کنیم، احتمال داشت افرادی که در محل بودند آسیب ببینند.
رئیس سازمان مدیریت بحران گفت: تصمیم بر این است که با دقت بیشتری کار کنیم هر چند ممکن است مدت آواربرداری زمان بیشتری ببرد. این مساله یک وظیفه بزرگ و انسانی بود که باید رعایت می‌کردیم.
نامی عنوان کرد: از دست دادن بسیاری از شهروندان در حادثه متروپل بسیار غم‌انگیز است و همه ما در این غم شریک هستیم. این اتفاق رخ داده است و حتماً با افرادی که در این زمینه مقصر هستند، برخورد میشود.
همه کارگردانان سینمای ایران درباره متروپل چه می دانیم؟ شریک غم مردم آبادان هستند
ساعت ۱۴:۵۵؛ شورای مرکزی کانون کارگردانان سینمای ایران به مردم آبادان، پیام تسلیت داد.
در متن پیام کانون کارگردان سینمای ایران آمده است: "بار دیگر حادثه ای هولناک و دلخراش شهر مظلوم و رنج کشیده آبادان را در غم و ماتم فرو برد.
فاجعه ریزش ساختمان متروپل آبادان نتیجه فساد آشکاری است که به هشدار کارشناسان عمرانی توجه نکردند و باعث قربانی شدن ده ها هم وطن بی گناه آبادانی شدند.
کانون کارگردانان سینمای ایران خواستار رسیدگی هر چه سریع تر به پرونده مقصران بزرگ و کوچک این حادثه دردناک است.
ما همچنین از بی توجهی عوامل فیلم حاضر در جشنواره کن نسبت به این غم بزرگ اظهار تاسف می کنیم.
کانون کارگردانان درباره متروپل چه می دانیم؟ سینمای ایران واقعه دردناک ساختمان متروپل را به مردم آبادان تسلیت می گوید و همه کارگردانان سینما را شریک غم مردم آبادان می داند.»
تعداد جانباختگان متروپل به ۲۹ نفر رسید
فرماندار آبادان گفت: آمار جانباختگان حادثه ریزش ساختمان متروپل با پیدا شدن یک پیکر دیگر از زیر آوار، به ۲۹ نفر رسید
احسان عباسپور در جمع خبرنگاران اظهار کرد: با سرعت بخشیدن به عملیات آواربرداری، پیکر یک جانباخته دیگر حادثه متروپل توسط ماموران امدادی در صحنه از زیر آوار بیرون کشیده شد.
وی افزود: پیکر کشف شده برای شناسایی و احراز هویت به دانشگاه علوم پزشکی آبادان تحویل شد.
عباسپور گفت: کار آواربرداری با توجه به موقیعت مکانی حادثه و پایدار نبودن سازه آن، با حساسیت خاصی با نظر کارشناسان و مهندسان در حال انجام است.
از «پلاسکو» تا «متروپل»/ تعداد حوادث ریزش ساختمان در ایران غیر عادی است؟
تلخی‌ها برای ما گویی پایانی ندارند. ظهر روز دوشنبه دوم خرداد ماه سال ۱۴۰۱، ساختمان غول‌پیکر و ۱۰ طبقه «متروپل» در آبادان، در حالی که هنوز در حال ساخت بود، فروریخت و چندین کشته و مجروح بر جای گذاشت.
به گزارش تجارت‌نیوز، تا لحظه تنظیم این گزارش، خبرها حاکی از آن هستند که دست‌کم ۳۷ نفر در این حادثه کشته شده‌اند. با توجه به استقرار یک اتوبوس-آمبولانس در محل حادثه، خیلی‌ها نگرانند که تعداد قربانیان حادثه در نهایت بیش از این‌ها باشد و زخم فروریختن ساختمان «پلاسکو» در تهران، زنده شود.
تردیدی نیست که خبرها در مورد این حادثه اسفناک لحظه به لحظه تکمیل می‌شوند و کام خانواده‌هایی که قربانیان جانی و مالی این حادثه بوده‌اند، همچون کامِ همه ایرانی‌ها، تلخ خواهد شد.
اما آیا حوادث مشابهی هم در دیگر نقاط جهان رخ می‌دهند؟ اگر آری، دلیل این حوادث چیست و نحوه برخورد دولت‌ها، نهادهای فنی و نیروهای امدادی با حوادث مشابه در دیگر نقاط جهان چگونه است؟
پلاسکو، زخمی که هنوز باز است
نخست باید از بزرگ‌ترین حادثه مشابه در ایران یاد کنیم: حادثه ریزش ساختمان «پلاسکو» در تهران.
صبح روز ۳۰ دی‌ماه سال ۱۳۹۵، یکی از معروف‌ترین و نمادین‌ترین مراکز خرید در تهران، در یکی از پرترددترین نقاط پایتخت، طعمه حریق شد و بعد هم فروریخت.
این اتفاق جلوی چشم میلیون‌ها بیننده رخ داد، چه کسانی که در محل بودند و موبایل به‌دست فیلم می‌گرفتند و چه آنها که تصاویر تکان‌دهنده فاجعه را از طریق برنامه‌های زنده تلویزیونی دنبال می‌کردند.
حادثه ساختمان «متروپل» در آبادان
تلخ‌تر از خودِ حادثه، این بود که از میان ۲۲ قربانی آن، ۱۶ نفر آتش‌نشان بودند و تا لحظات آخر تلاش می‌کردند که آتش را فروبنشانند و شهروندان عادی را از صحنه دور کنند.
تخمین زده شد که خسارت آن حادثه، حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان (به نرخ آن سال) بوده و این به جز خسارت جان‌های از دست‌رفته و آسیب‌های روانیِ ناشی از فروریزی یکی از نمادین‌ترین ساختمانهای تهران بود.
وقتی برای هیچ‌چیز آماده نیستیم
اما غافلگیری‌ها، بیش از صرفِ فروریزش یک ساختمان بودند.
نخست اینکه در ماجرای «پلاسکو» تجمع مردم مانع از حضور به موقع نیروهای امدادی در صحنه شد و تلاش نیروهای انتظامی برای متفرق‌کردن مردم هم کافی نبود.
آتش‌نشان‌هایی که جان‌شان را بر سرِ حادثه گذاشتند نیز عمدتا مشغول تخلیه شهروندان از ساختمان بودند، کاری که خودِ شهروندان باید زودتر انجامش می‌دادند.
اهل فن هم گفتند که خاموش‌کردنِ آتش با حجم بسیار زیاد آب، یکی از دلایل سنگین‌شدن طبقات و فروریختن ساختمان بوده و جدا از این، برای یک ساختمان ۵۵ ساله که نه سیستم هشدار دقیق و نه سیستم اطفای حریق داشته، مقصران احتمالی از یک نفر و ۱۰ نفر فراتر است.
حادثه «پلاسکو» در سال ۱۳۹۵، یکی از تکان‌دهنده‌ترین حوادث شهری در ایران بود.
بعد از حادثه گفته شد که بسیاری از واحدهای صنفی فعال در ساختمان «پلاسکو» اساسا فاقد بیمه بوده‌اند و دست‌کم نیمی از کارگران فعال در این واحدهای صنفی هم بیمه نبوده‌اند. این یعنی خسارت روی خسارت.
صحبت از این هم بود که برای شهری به بزرگی تهران، تعداد ماشین‌های آتش‌نشانی با بالابرها و نردبان‌های حرفه‌ای کافی نبوده است. و هنوز هم احتمالا کافی نیست.
زخم «پلاسکو» هنوز هم باز است و بی‌شمار پرسش با خود به میان می‌آورد: چه کسی مجوز ایمنی ساختمان‌ها را امضا می‌کند؟ چرا تجهیزات فنی برای مهار آتش آن‌قدر ناقص‌اند که آتش‌نشان‌ها ناچار باشند از جان مایه بگذارند و اینکه چرا در نهایت پرونده «پلاسکو» به نقطه‌ای نرسید که بتوانیم بگویم «الف» و «ب» و «ج» قصور داشته‌اند و حالا محکوم شده‌اند؟
لندن، ۵ ماه پس از «پلاسکو»
اما تعداد حوادث مشابه در سراسر جهان هم کم نیست و این اتفاقات حتی در کشورهای توسعه‌یافته هم رخ می‌دهند. گو اینکه نحوه برخورد شاید متفاوت باشد.
یکی از موارد مشابه که برای ایرانی‌ها هم احتمالا یادآور ماجرای «پلاسکو» است، در لندن، پایتخت انگلستان رخ داد.
حدود ۵ ماه پس از حادثه «پلاسکو» در ایران، برج ۲۴ طبقه «گرنفل» (Grenfell Tower) در لندن، طعمه حریق شد و به دلیل تعلل در مهار آتش، ۷۲ نفر در این ماجرا جان باختند.
برج «گرنفل» در لندن، حدود ۵ ماه پس از حادثه «پلاسکو» در ایران طعمه آتش شد.
برج فرونریخت، اما واضح بود که می‌شد جلوی حادثه را گرفت.
مطبوعات بریتانیایی آن زمان نوشتند که این رخداد، «بدترین حادثه از نوع خود پس از جنگ جهانی دوم» بوده است.
بحث‌هایی هم در فضای عمومیِ بریتانیا در گرفت: اینکه چرا سیستم هشدار آتش برج عمل نکرده است؟ اینکه چرا آتش‌نشان‌ها دیر رسیده‌اند و اینکه چرا چنین رخدادی باید در قلب یک کشور ثروتمند رخ بدهد؟
آمریکا پیشتاز است، اما باید منصف باشیم
اما آمریکا هم کم از این دست حوادث نداشته است.
در این کشور، صدها مورد حادثه فروریزش برج رخ داده که بسیاری از آنها به دهه‌های گذشته مربوط هستند. (یک فهرست به نسبت کامل را در اینجا ببینید. کافی است عبارت US را به عنوان نام اختصاری «ایالات متحده آمریکا» جست و جو کنید.)
در یکی از خونین‌ترینِ این حوادث در «میامی» واقع در آمریکا که حدود یک سال پیش رخ داد، یک ساختمان ۱۲ طبقه فروریخت و ۹۸ نفر کشته شدند. (در مورد این حادثه، این مطلب را در نشریه «گاردین» انگلیس ببینید.)
اما منصفانه نیست که حوادث مشابه در آمریکا را بزرگ‌نمایی کنیم، چرا که هیچ کشوری در جهان به اندازه آمریکا برج و ساختمان بلندمرتبه نداشته و ندارد. در دهه‌های ۱۹۳۰ تا ۱۹۷۰ میلادی، که بیشتر حوادث فروریزش برج در آمریکا به وقوع پیوسته‌اند، اساسا برج‌سازی در کشورهای دیگر استثنا بود.
چین هم جایگاهی مشابه آمریکا دارد و تعداد حوادث ریزش ساختمان و پل در این کشور، در سه دهه اخیر بسیار زیاد بوده است.
فروریزش برجی در هند
در یکی از تازه‌ترینِ این حوادث در استان «هونان» در چین، همین ۲ ماه پیش، ۵۳ نفر کشته شدند.
اما چین هم موقعیتی مشابه آمریکا دارد و حجم برج‌سازی در این کشور در ۳ دهه اخیر، بیش از هر کشور دیگری در جهان بوده است.
بنابراین، مقایسه آمریکا و چین (صاحبان بیشترین تعداد ساختمانهای بلندمرتبه در جهان) با کشوری مانند ایران که بلندمرتبه‌سازی در آن اساسا همه‌گیر نیست، مقایسه منصفانه‌ای نیست.
مورد خاص هند، پاکستان و بنگلادش
اما در کشورهایی مانند هند، پاکستان و بنگلادش، حوادثی از این دست به وفور رخ می‌دهند و علت را شاید بتوان در کیفیت ساخت برج‌ها در این کشورها جستوجو کرد.
در دو دهه اخیر (از سال ۲۰۰۰ میلادی به این‌سو) دست‌کم ۱۵ مورد ریزش ساختمان و پل در هند رخ داده که هر بار هم تلفات سنگینی بر جای گذاشته است.
علت رخدادهای ریزش برج و ساختمان در پاکستان هم نرخ سریع شهرنشین‌شدن مردمان این کشور و عدم رعایت مسائل ایمنی عنوان شده است. (اینجا را ببینید.)
در بنگلادش هم مشکل مشابهی وجود دارد: شهرها مانند هند و پاکستان بسیار شلوغ و پر تراکم‌اند؛ برج‌هایی ساخته می‌شوند که رعایت مسائل فنی و ایمنی در آنها در کمترین حالت ممکن قرار دارد و البته نمی‌توان نقش فساد اداری را هم نادیده گرفت.
اما چرا ایران؟
حادثه «برج متروپل» در آبادان به این زودی‌ها از خاطره ایرانی‌ها پاک نخواهد شد.
آنچه که تا لحظه تنظیم این گزارش می‌دانیم این است که پیش از این (یک سال پیش!) در مورد ریزش این ساختمان هشدار داده شده بود و اینکه از همان زمان معلوم بوده که مسائل ایمنی و فنی در ساخت این ساختمان غول‌پیکر رعایت نشده‌اند.
هنوز برای اظهارنظر زود است، اما واضح است که شهروندان حق پرسش دارند: آیا شهرداری و شورای شهر آبادان در این ماجرا قصوری داشته‌اند؟ چرا با وجود هشدارها (از یک سال پیش) اقدامی برای توقف ساخت‌وساز صورت نگرفته است؟ سازمان نظام مهندسی کجایِ ماجرا قرار دارد؟ چه کسانی در ماجرا سهیم بوده‌اند؟ چرا نیروهای امدادی با تاخیر به صحنه رسیده‌اند و تجیهزات کافی نداشته‌اند و ده‌ها پرسش دیگر.
رسانه ملی روی اعصاب مردم آبادان
همدلی| صداوسیما دوباره با عملکرد خود حاشیه‌ساز شده است. از روزی که ساختمان مشهور به متروپل در شهر آبادان فروریخته عملکرد این سازمان موردنقد افکار عمومی قرارگرفته است. حتی بسیاری می‌گویند شیوه انعکاس اخبار و نشر مطالبی که خلاف واقع است باعث شده که مردم داغدار خوزستان عصبانی شوند. البته این اولین بار نیست که صداوسیما در مواجهه با حوادث مهم به شیوه‌ای یک‌جانبه عمل می‌کند و در انعکاس اخبار به روایت‌هایی متوسل میشود که معمولاً واکنش‌های منفی افکار عمومی را در پی دارد.
منابع مختلف می‌گویند صداوسیما از ابتدای فروریختن متروپل آبادان مسیر متفاوتی برای انعکاس اخبار این حادثه در پیش گرفته است. ایلنا هفته گذشته سخنانی از رئیس صداوسیما منتشر کرد که نشان می‌دهد این سازمان خط‌مشی خاصی برای انعکاس اخبار آبادان در پیش گرفته است. پیمان جبلی، رئیس صداوسیما به‌عنوان تنها رسانه صوتی تصویری سراسری و ملی ایران روز سه‌شنبه سوم خرداد اظهار کرد: «درحالی‌که شبکه خبر برای پوشش حادثه فروریختن ساختمان متروپل در آبادان به خط شده بود، از همه‌جا خواهش و از برخی جاها نیز دستور رسید که کار متوقف شود.»
رئیس صداوسیما که در جمع دانشجویان دانشگاه شریف سخنرانی می‌کرد، بدون اشاره به نام نهاد یا فردی خاص گفت که از او خواسته‌اند پوشش خبری ساختمان متروپل را به یکی، دو ساعت محدود کند.
آقای جبلی در مورد پوشش خبری وقایعی ازاین‌دست یا اعتراض‌های خیابانی، گفته است: «وقتی اعتراض به کف خیابان و بکُش بکُش و شیشه شکستن می‌رسد مسئولیت صداوسیما سنگین میشود.»
پیش‌ازاین هم یک فایل صوتی از مدیر رادیو فرهنگِ صداوسیمای منتشر شد. مدیر رادیو فرهنگ به خبرنگاران این شبکه درباره انتشار اخبار گرانی‌ها هشدار می‌داد و خواستار پرداختن کمتر به موضوعات این‌چنینی می‌شد.
در واکنش به سخنان جبلی محمد مهاجری فعال سیاسی اصولگرا در صفحه توییتر خود نوشت: «پیمان جبلی روزی که رئیس صداوسیما شد گفت به آرش‌هایی نیاز داریم که مرز رسانه را جابجا کنند. الان نه‌تنها از آرش کمانگیر خبری نیست بلکه صریحاً اعتراف می‌کند به او دستور می‌دهند خبررسانی درباره متروپل را بس کند و از آن بدتر اعتراف می‌کند در مورد عادل فردوسى‌پور کلاهش پشم ندارد.»
به‌هرحال سخنان جبلی تنها بخشی از نحوه عملکرد صداوسیما در ماجرای متروپل بود. طی روزهای گذشته این سازمان گزارش‌های خبری از متروپل پخش کرده که در نهایت اعتراض افکار عمومی به آن باعث شده که صداوسیما از پخش این گزارش‌ها عذرخواهی کند. صداوسیمای آبادان در بین گزارش‌های خود از حواشی متروپل مصاحبه با فردی را پخش کرد که مدعی شده بود در حادثه فروریختن ساختمان متروپل آبادان، بعد از ۳۰ساعت از زیر آوار بیرون آورده شده است؛ اما کاربران شبکه‌های اجتماعی تصاویر این فرد را منتشر کردند و نشان دادند که گزارش صداوسیما دروغ بوده چراکه فرد مصاحبه‌شونده، بعد از فروریختن ساختمان در کنار سایر مردم سالم دیده‌شده است. در پی این افشاگری دانشگاه علوم پزشکی آبادان هم مجبور شد توضیح دهد چراکه خبرنگار صداوسیما در بیمارستان با آن فرد مصاحبه کرده بود.
دانشگاه علوم پزشکی آبادان این‌گونه توضیح داد: «ضمن عرض خسته نباشید به تمام جهادگرانی که این روزها در عرصه‌های مختلف خدمت در مسیر پایان دادن به بحران جان‌خراش سقوط ساختمان متروپل و التیام درد‌های به‌حق شهروندان هستند، به اطلاع می‌رساند در پی ادعای فردی مبنی بر اینکه در حادثه فروریختن ساختمان، بعد از ۳۰ساعت از زیر آوار بیرون آورده شده است، بر خود لازم می‌دانیم تا توضیحات زیر به‌منظور تنویر افکار عمومی حضور مطالبه‌گران محترم عنوان شود. بر اساس وظیفه ذاتی نیروهای امدادگر درمانی در خط دوم حادثه قرار می‌گیرند و معمولاً پس از اعلام نیاز نیروهای آتش‌نشان و آواربردار، آمبولانس به خط اول حادثه اعزام میشود. در موضوع شب گذشته نیز با توجه به ازدحام امدادگران و نیروهای مردمی اعلام میشود فردی زنده از زیر آوار بیرون آورده شده است و با اعلام درخواست اعزام یک دستگاه آمبولانس به محل حادثه، بلافاصله کارکنان فوریت‌های پزشکی در محل درباره متروپل چه می دانیم؟ حاضر و فرد مصدوم را به بیمارستان انتقال می‌دهند. گزارشگر صداوسیمای مرکز آبادان نیز به‌محض اطلاع از این موضوع برای تهیه گزارش در بیمارستان با فرد مصدوم مصاحبه می‌کند که در این مصاحبه فرد مدعی میشود که به مدت ۳۰ساعت در زیر آوار بوده و با کمک کارکنان آتش‌نشانی بیرون کشیده شده است. در اظهارت بعدی مشخص میشود این فرد از نیروهای مردمی حاضر در محل بوده و برای کمک به داخل حفره ایجادشده می‌رود و وقتی احساس خطر می‌کند با فریاد درخواست کمک کرده و نیروهای امدادگر نیز برحسب وظیفه وی را بیرون آورده و سپس توسط کارکنان فوریت‌های پزشکی به بیمارستان انتقال می‌دهند. در این میان لازم به ذکر است نیروهای امدادگر در صحنه و کارکنان فوریت‌های پزشکی در مسیر خدمات‌رسانی به مصدومان صرفاً وظیفه ذاتی خود را انجام داده و مسئول اظهارنظر و صحبت افراد نمی‌باشند و در کمک به فرد مذکور که علائم آسیب‌دیدگی در وی دیده می‌شد خدمات‌رسانی درمانی وظیفه زحمتکشان اورژانس و سپس بیمارستان بوده که به‌خوبی صورت گرفته است.»
صداوسیما هم مجبور شد این گزارش خود را جبران کند. خبرنگار دوباره به سراغ همان فرد رفت و او در مصاحبه‌ای مجدد از ادعای خود عذرخواهی کرد.
اما ماجرا به این ختم نمی‌شود. صداوسیما درحالی‌که افکار عمومی نسبت به مالک و سازنده ساختمان متروپل آبادان حساسیت ویژه‌ای نشان داده است پیش‌قدم شد تا نشان دهد که او در همین حادثه کشته‌شده است. صداوسیما واحد آبادان گزارش تصویری پخش کرد که اعضای خانواده این فرد در سردخانه شهرآبادان برای تشخیص هویت جنازه آنجا حاضر شده‌اند؛ اما این گزارش و نحوه رفتار اعضای خانواده مالک متروپل به‌گونه‌ای بود که افکار عمومی واکنش منفی نشان داد. بسیاری آن را ساختگی خواندند و با گزارش‌های قبلی صداوسیما در حوادث مختلف مقایسه کردند و گفتند که این بار هم صداوسیما تنها تلاش می‌کند که افکار عمومی را به نفع جریان خاصی قانع کند. عملکرد صداوسیما در روزهای اخیر به‌گونه‌ای واکنش مردم آبادان را برانگیخت که یکی از شعارهای اعتراضی این مردم در نزدیکی محل فروریزی متروپل این بود که «ننگ ما، ننگ ما، صداوسیمای ما.»
کلیه حقوق مادی و معنوی متعلق به روزنامه همدلی است. طراحی و پیاده سازی: تیم قدرتمند فایکو (فناوران امن پرداز)
دیدگاه شما