ریسک و سود حاصل از خرید اختیار فروش

مزایای خرید اختیار فروش ها

معامله گران برای افزایش سود ناشی از کاهش قیمت سهام، میتوانند یک قرارداد اختیار فروش بخرند(Long put) . معامله گر می تواند با یک هزینه اولیه کوچک، تا قبل از اینکه اختیار معامله منقضی شود وبه تاریخ سر رسید برسد، از قیمت سهامی که زیر قیمت اعمال هستند سود کند . با خرید اختیار فروش، معمولا انتظار دارید که قیمت سهام قبل از تاریخ سر رسید اختیار معامله کاهش یابد . فکر کردن به خرید اختیار فروش(Long put) به عنوان نوعی بیمه در برابر کاهش سهام می تواند مفید باشد . اگر قیمت سهم کمتر از قیمت اعمال باشد، ازبیمه سهام خود درآمد کسب خواهید کرد .

تصور کنید که سهمی به نام وساپا با قیمت 400 تومان معامله می شود . شما می توانید اختیار فروش یک سهم 400 تومانی را به قیمت 30تومان با تاریخ سر رسید شش ماهه خریداری کنید . هزینه یک حجم قرارداد30000تومان است که به عنوان پریمیوم باید پرداخت کنید چرا که یک حجم قرارداد در آمریکا 100سهم و در ایران 1000سهم است .قیمت اعمال هم در قیمت 400تومان است .

در اینجا نموداری از سود خریدار هنگام انقضای اختیار با فرض قیمت‌های مختلف سهام آورده شده است

همانطور که می بینید، درکمتراز قیمت اعمال ، به ازای کم شدن هر 10تومان در قیمت سهام، ارزش قرارداد 10000تومان افزایش می یابد . با حرکت سهام از370 تومان به 340 تومان، ارزش قرارداد به 30000تومان در یک حجم رسیده است .

این قرارداد اختیار معامله ممکن است در تاریخ سررسید - زیر قیمت اعمال - باشد، اما این بدان معنا نیست که خریدار سود کرده است . در اینجا پریمیوم 30000تومانی به ازای هر حجم بود، بنابراین خریداراختیارفروش شروع به کسب سود نمی کند تا زمانی که قیمت سهام به 370 تومان برسد، یعنی نقطه سر به سری قرارداد . بنابراین در این مثال، 370تومان نقطه سر به سر معامله است .

اگرقیمت سهام در تاریخ سر رسید بین 370 و400تومان باشد، قرارداد اختیار فروش ،هنوز برای خریدار میتواند قابل اعمال باشد چرا که از زیان خریداراختیار فروش کمتر خواهد کرد، ولی به طور کلی ضرر وجود خواهد داشت . و بالاتر از400تومان هم، قرارداد در زیان منقضی می شود و خریدار کل پرمیوم پرداختی را از دست می دهد .

خرید سهام برای معامله گرانی که انتظار افزایش قیمت سهام را دارند جذاب است.اما در مواقعی که سهام آینده ای ریزشی خواهد داشت میتوان با استفاده از خرید اختیار فروش (Long put) و یا فروش اختیار خرید (short call)به سود های خوبی در بازارهای نزولی سهام دست یافت و حتی گاهی بیشتراز سرمایه گذاری روی سهام در حال افزایش میتواند سود دهی داشته باشد.

در مثال اخیر گذشت که اگر قیمت سهم از 400تومان به 340تومان برسد میتواند به خریدار اختیار فروش سود 30000تومانی را هدیه کند در حالیکه اگر خود سهم را در قیمت 340تومان داشته باشید و در قیمت 400تومان بفروشید سود شما 600تومان خواهد بود .این اختلاف زیاد در سود به دلیل این است که هر حجم در یک قرارداد اختیار معامله برابر به 1000سهم است ووقتی قیمت سهم به 340تومان رسید ،خریدار میتواند با اعمال حق خود 1000سهم را در قیمت 340تومان بخرد و به فروشنده اختیار فروش به قیمت 400تومان بفروشد و در هر برگه سهم 600تومان سود حاصل کند یعنی 600تومان ضربدر 1000برگه سهم منهای ریسک و سود حاصل از خرید اختیار فروش 30000تومان پریمیوم پرداختی ،برابر است با 30000تومان سود خالص .

برای استفاده رایگان از فیلتر های کاربردی با ما همراه باشید

اختیار خرید و فروش سهم به چه معناست؟ استراتژی استرادل در قرارداد اختیار معامله

معامله گران در بازار سرمایه همواره به دنبال راهی هستند که ریسک را در معاملاتشان به حداقل برسانند. یکی از روش‌هایی که می توان از طریق آن ریسک معاملات را کاهش داد، اختیار معاملات است. اختیار معامله به دو صورت اختیار فروش و اختیار خرید در دسترس است. سهامداران می توانند با استفاده از اختیار خرید از ریسک معاملات خود بکاهند و با خیال آسوده تری به سرمایه گذاری در بازار بورس بپردازند. با ما همراه باشید تا در ادامه به طور مفصل به تمامی ابعاد اختیار معامله بپردازیم.

تعریف اختیار معامله

اختیار معامله، قراردادی است بین خریدار و فروشنده که در آن، خریدار مبلغ معینی را پرداخت کرده و در قبال آن این اختیار را دارد که در زمان مشخص با قیمت توافق شده، کالای مشخصی را در آینده با فروشنده معامله نماید. در این صورت فروشنده موظف است زمانی که خریدار درخواست می دهد، قرارداد را اجرا نماید.

اختیار معامله، توافقی برای آینده

به طور کلی، قرارداد اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده بوده که تعیین کننده‌ی اختیار معاملات در سهام شرکت‌های مختلف بورسی، بورس اوراق بهادار است.
براساس اختیار معامله، خریدار به عنوان دارنده ی قرارداد، برای اجرای قرارداد کاملا مختار (بدون اجبار و یا تعهدی) است. چنانچه از قرارداد خود منصرف شود، تنها مبلغی که بابت قرارداد پرداخت نموده است را از دست می دهد. از طرفی فروشنده در صورتی که خریدار درخواست نماید، ملزم است قرارداد را اجرا نماید.

اختیار خرید

اختیار خرید در انگلیسی Call Option نامیده می شود، در لغت به معنای خرید به شرط اختیار است. اختیار خرید، قراردادی است که در آن خریدار کالای مشخصی را با قیمت مشخص قبل از موعد تاریخ سررسید حق دارد بخرد ولی اجباری برای خرید نیست.

در قرارداد اختیار خرید، خریدار زمانی که قیمت کالا تا قبل از زمان سررسید بالاتر از قیمت توافق شده در قراداد باشد به سود خواهد رسید. در این زمان است که شخص (خریدار) نسبت به خرید کالا اقدام می نماید. در قرارداد ذکر شده، فروشنده هر زمانی که خریدار تصمیم گیرد که قرارداد را اجرا نماید، موظف است که قرارداد را اجرا کرده و کالای موردنظر را بفروشد.

به مثال زیر توجه کنید:
سرمایه گذاری می‌خواهد قرارداد اختیار خرید شرکت y را خریداری نماید. هر سهم شرکت y در حال حاضر 1100 ریال است. همچنین قیمت سهام در قرارداد برابر با 1300 ریال و زمان سررسید 31 اردیبهشت ماه باشد و ارزش سهام قبل از 31 اردیبهشت ماه به 1650 می رسد. خریدار در این حالت می تواند از حق خود استفاده کرده و سهام را با مبلغ قید شده در قرارداد (1300 ریال) خریداری نماید. در این صورت، خریدار به ازای هر سهم 350 ریال سود می کند. بیایید حالت عکس این قضیه را در نظر بگیریم. زمان سررسید قرارداد فرا می رسد و ارزش سهام هنوز از 1300 ریال بالاتر نرفته است. در این حالت خریدار نه تنها سود نمی کند، بلکه ضرر هم می کند (مثلا هم سهم 1200 ریال باشد، خریدار باید هر سهم را بر اساس قرارداد 1300 ریال خریداری نماید. در این صورت او به ازای هر سهم 100 ریال ضرر خواهد کرد). در این مواقع خریدار از حق خود استفاده نکرده و در موعد قرارداد، باطل خواهد شد.

نماد اختیار معامله خرید

نماد قرارداد اختیار معامله سهام در بورس تهران به روش زیر تعیین می شود:

اختیار فروش

اختیار فروش در انگلیسی Put Option نامیده می شود، در لغت به معنای فروش به شرط اختیار است. اختیار فروش یعنی شخص حق فروش (بدون الزام و حتمی) تعداد معلومی از کالایی را مانند سهام یک شرکت در یک قیمت و زمان معین داشته باشد. درواقع اختیار فروش در مقابل اختیار خرید قرار دارد و شخصی که قرارداد اختیار فروش را خریداری می کند، وضعیت بازار را به سمت کاهش قیمت پیش بینی کرده است.

به مثال زیر توجه کنید:
سرمایه گذاری سهام ایران خودرو را به ارزش 7265 ریال خریداری نموده است. او بر اساس بررسی هایی که بر روس هام انجام داده است، پیش بینی می کند که تا 3 ماه آینده ارزش هر سهم این شرکت به 7150 کاهش پیدا خواهد کرد و به ازای هر سهم 115 ریال سود خواهد کرد. در این شرایط، سرمایه گذار با پرداخت 90 تومان، اختیار فروش سهام ایران خودرو را خریداری می نماید.

چند ریسک و سود حاصل از خرید اختیار فروش اصطلاح که در اختیار فروش به کار می رود:

“با قیمت” زمانی به کار برده می شود که قیمت سهام کمتر از قیمت اعمال باشد. در این مواقع پیشنهاد می شود اختیار فروش قبل از انقضا اعمال شود.

“بی قیمت” به زمانی گفته می شود که قیمت اعمال کمتر از قیمت سهام باشد. در این شرایط بهتر است اختیار فروش اصلا اعمال نشود.

“به قیمت” زمانی کاربرد دارد که قیمت سهام برابر با قیمت اعمال باشد.

مزایای قرارداد اختیار معامله

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

اختیار معامله مزایای زیادی دارد. در این بخش به تعدادی از این مزایا اشاره خواهیم کرد.

1– کاهش ریسک: با خرید قراردادهای اختیار معامله یک کالا در عوض خود کالا، ریسک آن معامله کاهش خواهد یافت. درواقع در این نوع معاملات تنها ضرری که معامله گر می تواند داشته باشد، مبلغی است که بابت خرید اختیار معامله پرداخت می کند. به عبارت دیگر، اختیار معامله به عنوان وسیله برای مدیریت ریسک بکار برده می شود تا در مقابل نوسانات نامطلوب قیمتی، ریسک معامله کاهش یابد.

2- کسب درآمد: سرمایه گذار با فروش قراردادهای اختیار معامله خود می تواند درآمد خود را فراتر از بازدهی سهام و سود تقسیمی ببرد. درواقع یکی از ساده ترین راهکارهای معاملاتی همان فروش اختیار معامله است.

3- اهرم مالی: قراردادهای اختیار معامله باعث می شود که سرمایه گذار در قبال نقدینگی کمتر، سود یا زیان چند برابر مبلغ پرداختی داشته باشد.

4- تنوع در پرتفوی:اختیار معامله به عنوان یک کالای مشتقه، می تواند باعث تنوع در سبد سرمایه گذاری سهامدار شود.

5- بکارگیری زمان به منظور تصمیمات آتی: در قراردادهای اختیار معامله، سرمایه گذار می تواند با پرداخت بخشی از قیمت سهم، جریان نقدی خرید و یا فروش خود را ثابت کرده و تا زمان سررسید تاریخ قراداد، تصمیمات درستی را بگیرد.

6- رسیدن به سود از طریق نوسانات قیمتی سهام: در این نوع از قرادادها، سرمایه گذار می تواند بدون خرید سهم پایه، از نوسانات قیمتی آن نفع ببرد.

تعریف مشتقه در اختیار معامله

“مشتقه” بودن یعنی قیمت کالایی به قیمت کالایی دیگر وابسته و یا از آن مشتق شده است. مانند آبمیوه که از ریسک و سود حاصل از خرید اختیار فروش ریسک و سود حاصل از خرید اختیار فروش میوه مشتق شده است. اختیار معامله هم از اوراق بهادار مالی مشتق شده است. یعنی قیمت آن به قیمت کالایی دیگر وابسته است. انواع مختلفی از اوراق بهادار به عنوان مشتق درنظر گرفته می شود. مانند پیمان های آتی و قرارداد های معاوضه.

چگونگی اعمال اختیار معاملات

نحوه اعمال اختیار معاملات به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

• قرارداد اختیار معامله اروپایی: در این نوع از قراردادهای اختیار معامله، امکان اعمال توسط خریدار اختیار معامله تنها در زمان سررسید قرارداد وجود دارد.
• قرارداد اختیار معامله امریکایی: در قرارداد اختیار معامله امریکایی بر خلاف نوع اروپایی، امکان اعمال از سوی خریدار در هر زمانی از بازه ی زمانی قرارداد تا موعد سررسید وجود دارد.

استراتژی استرادل

در ابتدا به تعریفی کوتاه از استراتژی توجه نمایید. استراتژی در واقع به خرید یا فروش چند اختیار معامله به صورت هم زمان با یکدیگر و یا همراه با سهم پایه موضوع قرارداد گفته می شود. استراتژی در اختیار معامله به عنوان وسیله ای برای پوشاندن ریسک، تنوع بیشتر در پرتفوی و همچنین جهت افزایش سود دهی به کار برده می شود.

یکی از استراتژی‌هایی که در معاملات اختیار معامله به کار برده می شود، استراتژی های ترکیبی متقارن هستند. این نوع از استراتژی‌ها شامل ترکیبی مختلفی از هر دو قرارداد خرید و فروش برای یک سهام خاص می باشد. یکی از رایج ترین استراتژی های ترکیبی متقارن که در این بازار مورد استفاده قرار می گیرد، «استراتژی استرادل» است.

انواع استراتژی استرادل

استراتژی استرادل به دو دسته تقسیم می شود:

1- استرادل خرید: خرید قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش از سهامی با قیمت توافقی و تاریخ پایان مهلت یکسان. در این استراتژی، چنانچه قیمت سهام به قیمت توافق شده نزدیک باشد، شخص ضرر زیادی را متحمل خواهد شد. در مقابل، درصورتی که ارزش سهام حول قیمت توافقی نوسانات شدیدی داشته باشد، سرمایه گذار سود بسیاری در این معامله خواهد داشت.

2- استرادل فروش: فروش قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش با قیمت توافقی و تاریخ پایان قرارداد یکسان. در این نوع استراتژی بر خلاف استراتژی استرادل خرید، درصورتی که ارزش سهام به قیمت توافقی نزدیک باشد، سرمایه گذار سود قابل توجهی به دست خواهد آورد. در مقابل، هرچه دامنه نوسانات سهام بیشتر باشد، میزان ضررهای شخص نیز به همان میزان افزایش خواهد یافت.

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

قرارداد اختیار معامله (Option Contract) چیست؟

در بازار شیوه‌های متنوعی برای سرمایه‌گذاری و انجام معاملات وجود دارد که هر کدام از آنها مزایا و معایبی دارند. با این حال هدف هر کسی در این بازار مشخص است و آن رسیدن به سود و کاهش میزان ضرر است. برای رسیدن به این مهم، لازم است مهارت کافی کسب کنیم و با آگاهی کامل وارد دنیای معاملات شویم. یکی از شیوه‌های انجام معامله، قرارداد اختیار (Option Contract) است که در ادامه به توضیح کامل آن می‌پردازیم.

قرارداد اختیار چیست؟

قرارداد اختیار یا آپشن، توافقی است که به معامله‌گر حق انتخاب می‌دهد که یک دارایی را با قیمتی از پیش تعیین شده، درست در یک تاریخ معین، خریداری کند یا بفروشد. این مفهوم تا حدودی به قراردادهای آتی شباهت دارد، با این تفاوت که خریدار یا دارنده قرارداد اختیار موظف نیست حتما قرارداد را انجام دهد. به عبارت دیگر وی ملزم به فروش یا خرید دارایی نخواهد بود. اگر از این تعریف گیج شده‌اید، جای نگرانی نیست. در ادامه با مثال‌های واقعی با این مفهوم بهتر آشنا می‌شوید.

قراردادهای اختیار دو نوع اصلی دارد که اختیار خرید (Call) و اختیار فروش (Put) نامیده می‌شوند. شما برای سرمایه‌گذاری در قراردادهای اختیار باید یکی از این دو قرارداد را خریداری کنید.

قرارداد اختیار خرید: قرارداد اختیار خرید (Call Option) به دارنده قرارداد (خریدار) حق خرید (نه الزام) یک دارایی را در یک قیمت توافقی و از پیش تعیین شده را می‌دهد. هنگامی که معامله‌گران انتظار دارند قیمت یک دارایی افزایش یابد، قرارداد Call خریداری می‌کنند.

قرارداد اختیار فروش: زمانی که شما یک قرارداد اختیار فروش (Put Option) خریداری می‌کنید، حق فروش (نه الزام) یک دارایی را در یک قیمت توافقی و از پیش تعیین شده را به دست می‌آورید. این قرارداد وقتی خریداری می‌شود که معامله‌گران انتظار سقوط قیمت دارایی را دارند.

هر قرارداد اختیار حداقل چهار مؤلفه دارد:

• اندازه (Size): اندازه سفارش که به دارایی اشاره دارد. مثلا: یک بیت کوین یا یک دلار.
• تاریخ سررسید (Expiration Date): به تاریخی گفته می‌شود که پس از آن دیگر معامله‌گر نمی‌تواند قرارداد را اجرا کند و قرارداد منقضی می‌شود.
• قیمت توافقی (Strike Price): قیمت توافقی یا قیمت اِعمال به قیمتی می‌گوییم که در ابتدای قرارداد تعیین می‌شود و دارایی به آن قیمت فروخته یا خریداری خواهد شد (در صورتی که خریدار تصمیم بگیرد قرارداد را اجرا کند).
• قیمت قرارداد اختیار (Premium): قیمت اختیار (وجه تضمین)، قیمت قرارداد اختیار است و مبلغی است که سرمایه‌گذار در ازای به دست آوردن حق اختیار باید آن را به ناشر قرارداد (فروشنده) پرداخت کند. بنابراین خریدار قرارداد را از فروشنده با توجه به ارزش اختیار در زمان معامله، که با نزدیک‌تر شدن تاریخ سررسید، دائما تغییر می‌کند به دست می‌آورد.

مثالی برای درک قرارداد اختیار

محمد یک معامله‌گر بیت کوین است. فرض کنیم که قیمت بیت کوین در حال حاضر ۱۰,۰۰۰ دلار است و محمد در تحلیل خود حدس می‌زند که قیمت بیت کوین در دو ماه آینده به ۱۴,۰۰۰ دلار خواهد رسید. محمد می‌تواند همین الآن به صرافی مراجعه کند و یک بیت کوین بخرد تا سه ماه دیگر به سود برسد. اما تحلیل‌ها هیچ‌وقت تضمینی نیستند و احتمال دارد ضرر زیادی به محمد وارد شود. بنابراین او تصمیم می‌گیرد تا برای کاهش ریسک (یا حتی سود بیشتر)، با قرارداد اختیار معامله انجام شود.

محمد به یک صرافی که در آنجا قرارداد اختیار خرید و فروش می‌شود، رفته و از آنجایی که تحلیل او صعودی است، یک قرارداد اختیار خرید (Call Option) با مشخصات زیر می‌خرد:

• اندازه:ریسک و سود حاصل از خرید اختیار فروش یک بیت کوین
• تاریخ سررسید: دو ماه دیگر (مثلاً ۱۰ می ۲۰۲۰)
• قیمت فعلی بیت کوین: ۱۰,۰۰۰ دلار
• قیمت توافقی یا قیمت اعمال: ۱۳,۰۰۰ دلار
• قیمت قرارداد اختیار (وجه تضمین به فروشنده در زمان خرید): ۴۰۰ دلار

بنابراین محمد ۴۰۰ دلار پرداخت کرده و یک قرارداد اختیار بیت کوین از نوع Call برای دو ماه دیگر خریدار می‌کند. در زمان سررسید قرارداد دو سناریو وجود دارد: ۱- بیت کوین به بالای ۱۳,۰۰۰ دلار رسیده است. ۲- بیت کوین به بالای ۱۳,۰۰۰ دلار نرسیده است.

اگر بیت کوین به عنوان مثال به ۱۴هزار دلار رسیده بود، محمد می‌تواند ۱۳هزار دلار پرداخت کند و یک بیت کوین که در حال حاضر ۱۴هزار دلار قیمت دارد، دریافت کند که با در نظر گرفتن ۴۰۰ دلار وجه تضمین که در ابتدا پرداخت کرده، او ۶۰۰ دلار سود می‌کند.

اگر بیت کوین به عنوان مثال به ۱۳هزار دلار نرسیده بود و قیمت ۸,۰۰۰ دلار بود، محمد این اختیار را دارد که بیت کوین را خریداری نکند و فقط آن ۴۰۰ دلار را از دست می‌دهد. به این ترتیب به جای ۲,۰۰۰ دلار ضرر در صورت خرید مستقیم، با قرارداد اختیار فقط ۴۰۰ دلار ضرر کرده است.

حالا اگر محمد پیش‌بینی می‌کرد که قیمت بیت کوین سقوط می‌کند، می‌توانست قرارداد اختیار فروش (Put Option) بخرد تا در صورت کاهش قیمت سود کند. بسیاری از ماینرهای بزرگ بیت کوین برای کاهش ریسک خود بعد از استخراج، از قراردادهای اختیار استفاده می‌کنند.

به طور کلی اگر قیمت توافقی کمتر از قیمت بازار باشد، معامله‌گر می‌تواند دارایی پایه را با تخفیف خریداری کند و پس از در نظر گرفتن قیمت اختیار، تصمیم بگیرد که برای کسب سود، قرارداد را اجرا کند. اما اگر قیمت توافقی بیشتر از قیمت بازار باشد، معامله‌گر دلیلی برای اجرای قرارداد نخواهد داشت و قرارداد منتفی تلقی می‌شود. هنگامی که قرارداد اجرا نمی‌شود، تنها مبلغی که خریدار از دست می‌دهد قیمت اختیار است که در ابتدای بستن معامله پرداخت کرده بود.

قراردادهای اختیار مشتقاتی هستند که می‌توانیم برای طیف گسترده‌ای از دارایی‌های پایه مانند سهام و ارزهای دیجیتال آنها را تنظیم کنیم. این قراردادها ممکن است به شاخص‌های مالی هم وابسته باشند. معمولا از قراردادهای اختیار برای پوشش ریسک در دارایی‌های موجود و نیز برای شرط‌بندی بر سر آینده قیمت یک دارایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

رایج‌ترین کاربردهای قراردادهای اختیار معامله به شرح زیر هستند:

پوشش ریسک

قراردادهای اختیار معامله تا حد زیادی به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک (Hedge Fund) هستند. بهترین راهبرد پوشش ریسک برای معامله‌گران این است که برای سهامی که دارند اختیار فروش خریداری کنند. اگر ارزش کلی دارایی‌های آنها به دلیل کاهش قیمت‌ها از بین برود، اجرای اختیار فروش می‌تواند به آن‌ها در کاهش ضرر کمک کند.

برای مثال فرض کنید که ۱۰۰ سهم از یک سهام ۵,۰۰۰ تومانی را خریده‌اید، به این ریسک و سود حاصل از خرید اختیار فروش امید که قیمت بازار افزایش پیدا کند. با این حال برای پوشش ریسک ناشی از احتمال سقوط قیمت سهام، تصمیم می‌گیرید اختیار فروش (Put) را با قیمت توافقی ۴,۸۰۰ تومان بخرید و در عوض ۲۰۰ تومان به ازای هر سهم به عنوان قیمت اختیار (وجه تضمین) پرداخت کنید. اگر بازار نزولی شود و قیمت سهام به عنوان مثال به ۳,۵۰۰ تومان کاهش یابد، می‌توانید قرارداد را برای کاهش زیان اجرا کنید و هر سهم را به جای ۳,۵۰۰ تومان، به همان ۴,۸۰۰ تومان تعیین‌شده در قرارداد بفروشید. اگر بازار صعودی شود، مجبور نیستید قرارداد را اجرا کنید و فقط وجه تضمین قرارداد را که ۲۰۰ تومان به ازای هر سهم بود از دست خواهید داد.

حالا به شکل توجه کنید. اگر قیمت سهام ۵,۲۰۰ تومان شود و قرارداد را اجرا نکنید، نه سود می‌کنید و نه زیان. زیرا می‌توانید سهام را به ۵۲۰۰ تومان در بازار بفروشید، ۲۰۰ تومان برای هر سهم به عنوان قیمت اختیار پرداخت کنید و ۵,۰۰۰ تومان برای هر سهم برایتان می‌ماند.

در مجموع بیشتر از ۴۰,۰۰۰ تومان ضرر نخواهید کرد. چرا که در بدترین حالت اگر قیمت پایین بیاید و مجبور شوید قرارداد را اجرا کنید، هر سهم ۵۰۰۰ تومانی را به ۴,۸۰۰ تومان خواهید فروخت و کل ضررهای شما ۲۰,۰۰۰ تومان برای قیمت اختیار به اضافه ۲۰,۰۰۰ تومان برای فروش سهام خواهد بود.

معاملات پرریسک

اختیار معامله به شکل گسترده‌ای در معاملات پر ریسک (سفته بازی) کاربرد دارد. برای نمونه، معامله‌گری که باور دارد قیمت یک دارایی در حال افزایش است، می‌تواند اختیار خرید بخرد. اگر قیمت دارایی از قیمت توافقی بیشتر شود، معامله‌گر می‌تواند اختیار معامله را اجرا کند و با تخفیف آن دارایی را خریداری کند. در اینجا سه مفهوم بسیار مهم وجود دارد:

• هنگامی که قیمت دارایی بیشتر یا کمتر از قیمت توافقی است به طوری که قرارداد را سودآور می‌کند، می‌گوییم اختیار معامله در سود (in-the-money) است.
• هنگامی که قیمت دارایی بیشتر یا کمتر از قیمت توافقی است به طوری که قرارداد به ضرر معامله‌گر است، می‌گوییم اختیار معامله در ضرر (out-of-the-money) است.
• هنگامی که قرارداد نه سود می‌دهد نه زیان، می‌گوییم اختیار معامله در نقطه سر به سر (at-the-money) قرار دارد.

استراتژی‌های قرارداد اختیار

مانند هر ابزاری در بازارهای مالی، این قبیل قراردادهای نیز مزایا و معایبی دارند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

مزایا

• برای پوشش ریسک در برابر ریسک‌های بازار مناسب است.
• در معاملات پرریسک انعطاف‌پذیری بیشتری دارد.
• امکان استفاده از ترکیب‌ها و راهبردهای معاملاتی متعدد با الگوهای ریسک/ پاداش منحصربه‌فرد را فراهم می‌کند.
• می‌تواند در همه روندهای بازار (صعودی، نزولی و بازارهای خنثی) سودآور باشد.
• ممکن است بتوان از آن برای کاهش هزینه‌ها در هنگام ورود به موقعیت معاملاتی استفاده کرد.
• امکان انجام همزمان چند معامله را فراهم می‌کند.

معایب

• گاهی اوقات درک مکانیسم‌های اجرا و محاسبه قیمت اختیار آسان نیست.
• ریسک‌های زیادی مخصوصا برای فروشندگان (ناشران) قرارداد دارد.
• راهبردهای معاملاتی آن در مقایسه با سایر راهبردهای معمولی پیچیده‌تر است.
• بازارهای اختیار معامله اغلب نقدشوندگی پایینی دارند و همین امر سبب می‌شود بسیاری از معامله‌گران به آن علاقه نشان ندهند.
• قیمت اختیار قراردادهای اختیار معامله به شدت نوسانی است و ارزش زمانی آنها همچنان که تاریخ سررسید نزدیکتر می‌شود کاهش می‌یابد.

قرارداد اختیار در مقایسه با قرارداد آتی

قراردادهای اختیار و قراردادهای آتی هر دو ابزار مشتقه هستند و با هم شباهت‌هایی دارند، اما یک تفاوت بزرگ بین آن دو وجود دارد و آن مکانیسم تسویه آنها است. برخلاف قراردادهای اختیار، قراردادهای آتی همیشه در تاریخ سررسید اجرا می‌شوند. این بدان معناست که خریداران قانونا موظف هستند دارایی پایه را در زمان مقرر مبادله کنند (یا بهای آن را به صورت پول نقد تسویه کنند). از سوی دیگر، قرارداد اختیار فقط با صلاحدید معامله‌گر که خریدار یا دارنده حق اختیار قرارداد است اجرا می‌شود. اگر خریدار تصمیم بگیرد معامله را انجام دهد، ناشر قرارداد (فروشنده) موظف است دارایی پایه را معامله کند.

چگونه قرارداد اختیار معامله کنیم؟

برای معاملات قراردادهای اختیار، باید به صرافی‌ها یا کارگزاری‌هایی که از معاملات اختیار پشتیبانی می‌کنند مراجعه کنید و این به دارایی مورد نظر شما بستگی دارد.

به عنوان نمونه صرافی‌های زیر از معاملات اختیار بیت کوین پشتیبانی می‌کنند:

توجه داشته باشید که به دلیل تحریم‌ها خطر بلوکه شدن پول‌های کاربران ایرانی در این صرافی‌ها وجود دارد بنابراین قبل از ثبت نام حتما از امکان فعالیت خود در آن‌ها اطمینان حاصل کنید.

همچنین معامله قراردادهای اختیار پیچیدگی زیادی نسبت به دیگر روش‌های معامله دارد. بنابراین قبل از اقدام به معامله بهتر است که مدتی تمرین کنید و سرمایه زیادی به این کار اختصاص ندهید تا به خوبی در آن تخصص پیدا کنید.

جمع‌بندی

اختیار معامله همان‌طور که از نامش پیداست، به سرمایه‌گذار حق خرید یا فروش یک دارایی را در آینده صرف‌نظر از قیمت آن در بازار اعطا می‌کند. این نوع قراردادها بسیار متنوع هستند و می‌توانند در سناریوهای مختلف از جمله معاملات پرریسک و اجرای راهبردهای پوشش ریسک به کار روند.

با این حال، گفتنی است اختیار معامله مانند سایر مشتقات ریسک‌های زیادی در بر دارد. بنابراین قبل از استفاده از این نوع قرارداد، معامله‌گران باید درک خوبی از شیوه کار داشته باشند. از آن مهم‌تر باید درک درستی از ترکیبات مختلف اختیار خرید و اختیار فروش و نیز ریسک‌های احتمالی موجود در هر راهبرد داشته باشند. همچنین معامله‌گران باید راهبردهای مدیریت ریسک را همراه با تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال برای محدود کردن زیان‌های احتمالی به خوبی بررسی کنند.

چه کسانی و با چه اهدافی در بازار اختیارمعامله فعالیت می‌کنند؟

در بازار اختیار معامله می‌توان معامله‌گران را بر اساس قصد حضور در این بازار ، به 3 دسته ، دسته‌بندی کرد.

1- پوشش دهندگان ریسک (Hedgers)

2-نوسان گیر (Oscillator)

3- آربیتراژگران (Arbitrageurs)

هر کدام از این معامله‌گران در بازار اختیار معامله استراتژی‌های خاصی برای کسب سود دارند

آشنایی با این معامله‌گران و شناسایی استراتژی‌ها و الگوهای رفتاری آنها می‌تواند در موفقیت معاملات شما موثر باشد.

۱. پوشش دهندگان ریسک در بازار اختیار معامله (Hedgers)

بازار آپشن به طور سنتی برای این دسته از معامله گران ابداع شد تا بتوانند دارایی‌هایی که در اختیار دارند را از خطر نوسان قیمت، حفظ کنند.

یک سهامدار عادی، یک مدیر صندوق سرمایه‌گذاری، یک شرکت سرمایه‌گذاری و … بر اساس استراتژی‌های معاملاتی که مختصِ پوشش ریسک هستند،

در بازار آپشن، پوزیشن‌هایی می‎گیرد تا خطر نوسان قیمت در آینده را بر دارایی خود، خنثی و به حداقل ممکن برساند.

در واقع شخص پوشش دهنده ریسک، خطر نوسانی در قیمت سهم را پیش‌بینی می‌کند ریسک و سود حاصل از خرید اختیار فروش و از طریق ابزار آپشن سعی می‌کند از آن خطر اجتناب کند

و آن را دفع کند.

یک مثال خیلی ساده از این نوع موقعیت‌گیری (پوزیشن گرفتن)، زمانی است که شخصی برای مثال 100000 سهم فولاد با قیمت فعلی 2000 تومان دارد،

ولی پیش‌بینی می‌کند که اتفاقی منفی در طی دو ماه آینده “ممکن است” قیمت سهم را کاهش دهد، مثلا گزارش ۶ ماهه بدی از شرکت منتشر ریسک و سود حاصل از خرید اختیار فروش شود و …

این سهام‌دار می‌تواند 100 قرارداد آپشن از نوع اختیارِ فروش با قیمت اعمال 1800 تومان یا 2000 تومان یا 2200 تومان با سررسید 2 ماه بعد، ببندد.

فرض کنید بابت هر قرارداد 100 تومان بپردازد (که اگر ضرب در اندازه قرادادها شود، جمعا 10 میلیون تومان می‌شود).

کل دارایی شخص با قیمت فعلی، 200 میلیون تومان ارزش دارد، که با 10 میلیون تومان آنرا در قیمت 2000 تومان، برای 2 ماه آینده بیمه کرده است.

اگر دو ماه آینده، قیمت سهم کمتر از 2000 تومان بشود، شخص اختیار دارد قراداد را اعمال کند و سهم را به قیمت 2000 تومان به طرف مقابل قرارداد

بفروشد. اگر قیمت بالاتر از 2 هزار تومان یا حول و حوش 2 هزارتومان هم باشد که طبیعتاً، نیاز به اعمال قراداد نیست.

توجه کنید که شخص دارنده سهام، احتمال وقوع نوسان منفی داده است و مطمئن نبوده است!

اگر مطمئن بود که قیمت سهم ریزش دارد، طبیعتاً سهم را می‌فروخت و دردسر بیمه کردن را نمی‌کشید.

ولی چون نمی‌داند که نوسان منفی رخ می‌دهد یا نه، قدری پول برای بیمه کردن آن خرج می‌کند.

معمولا پوشش دهندگان ریسک، استراتژی‌ها و موقعیت‌گیری‎های بسیار پیچیده‎تری برای حفاظت از دارایی خود پیاده می‌کنند، در اینجا یک نمونه

خیلی ساده شده برای شرح رفتار آنها گفته شد تا نشان دهم که هدف اصلی پوشش دهندگان ریسک، دفع نوسانات قیمت در آینده است.

2. آربیتراژگران در بازار اختیار معامله(Arbitrageurs)

آربیتراژگر کسی‌ست که استراتژی دارد و متناسب با آن در موقعیت‌هایی در دو یا چند بازار مختلف بصورت همزمان قرار میگیرد

تا سودهایی بدون ریسک، کسب کند.

آربیتراژ یک روش معامله‌گری است، در این روش از طریق ورود همزمان در دو یا چند بازار، معامله‌گر، فرصت دستیابی به سودهای بدون ریسک را

استراتژی‌های این روش پیچیده هستند و موقعیت‎گیری‌های مختلفی دارد.

برای آربیتراژ کردن بین بازار سهام و بازار آپشن باید اول قیمت سقف و کف هر آپشن را با فرمولی محاسبه کرد و سپس در صورت وجود فرصت آربیتراژ

عملیاتی بر روی سهم اصلی از طریق روش های مختلف مثل پیش فروش سهام، فروش استقراضی و …. انجام داد و ما به التفاوت جریان نقدی که

از این معاملات بدست می‌آید را با نرخی مناسب در جایی دیگر، تا زمان سررسید، سرمایه‌گذاری کرد تا سودی بدون ریسک و قطعی بدست بیاد.

در نهایت در تاریخ سررسید همه چیز به حالت اولیه برمی‌گردد همراه با یک سود قطعی، یعنی همان تعدادی که سهم داشتید مجدد خواهید داشت

به علاوه یک سود قطعی!

3. نوسان گیر در بازار اختیار معامله (Oscillator)

با رونق بازار آپشن که در ابتدا به منظور پوشش ریسک ابداع شده بود، کم کم سر و کله نوسان گیرها هم پیدا شد.

اگر پوشش دهنده ریسک، می‌خواهد از نوسان قیمت اجتناب کند، در عوض نوسان گیر به استقبال نوسان قیمت می‌رود!

نوسان گیر کسی‌ست که پیش‌بینی درباره نوسان قیمت یک دارایی دارد (که می‌تواند درست یا اشتباه باشد) و می‌خواهد از آن پیش‌بینی سود

نوسان گیران بر اساس استراتژی‌های خود، در میدان معاملات، موقعیت‌گیری‌هایی می‌کنند و در مواقع نوسان قیمتی بر نوسان سوار شده و از آن

نوسان گیری به دلیل ماهیت آن که “بازی کردن با خطر” است، نیاز به روحیه ریسک‌پذیری دارد و البته در صورت توفیق سودهای بسیار بزرگی برای

نوسان گیر ایجاد خواهد کرد!

فرض کنید در حال حاضر یک نوسان گیر پیش‌بینی می‌کند که قیمت سهم فولاد در دو ماه آینده افزایش خواهد یافت.

قیمت این سهم در حال حاضر، ۲۰۰۰ تومان است و قیمت یک قرارداد آپشن از نوع اختیارِ خرید با تاریخ سررسید دو ماه بعد با قیمت اعمال ۳۰۰۰ تومان،

فقط ۱۰۰ تومان است.

برای یک نوسان گیر با سرمایه ۴ میلیون تومان دو گزینه وجود دارد که از این پیش‌بینی استفاده کند

گزینه اول این اســت که با ۴ میلیون تومان، ۲ هزار سهم فولاد بخرد.

گزینه دوم هم این است که با ۴ میلیون تومان، ۴۰ هزار اختیار خرید سهم فولاد (یا بعبارتی ۴۰ قرارداد اختیارِ خرید) در سررسید مذکور، ببندد.

فرض کنید پیش‌بینی این نوسان گیر ، بوقوع بپیوندد و قیمت سهم فولاد در سررسید افزایش یابد و به ۵ هزار تومان برسد.

در این صورت ریسک و سود حاصل از خرید اختیار فروش گزینه اول که خرید سهام بود، سود زیر را برای او ایجاد می‌کند:

۲۰۰۰ × (۵۰۰۰-۲۰۰۰) = ۶,۰۰۰,۰۰۰

۶ میلیون تومان (کسر کارمزد و مالیات را هم باید در نظر گرفت).

اما گزینه دوم بسیار سودآورتر است. قرارداد اختیار خرید، او را قادر می‌سازد که ۴۰,۰۰۰ سهم ۵ هزار تومانی فولاد را با قیمت ۳ هزار تومان

از طرف مقابل بخرد و در بازار نقدی ۵ هزار تومان بفروشد.

سودی که در روش دوم نصیب نوسان گیر می‌شود، عبارت است از:

۴۰,۰۰۰ × ۲۰۰۰ = ۸۰,۰۰۰,۰۰۰

۸۰ میلیون تومان (با کسر کارمزد و هزینه اختیار خرید که ۴ میلیون تومان بود، نهایتا ۷۶ میلیون تومان).

بنابراین سود حاصل از انتخاب استراتژی اختیارِ خرید، چندین برابر سود حاصل از انتخاب استراتژی خرید سهام است.

ریسک نوسان گیری:

توجه کنید که اوراق اختیار خرید، میزان زیان بالقوه را نیز افزایش می‌دهند.

فرض کنید قیمت سهم فولاد برخلاف پیش‌بینی، در موعد سررسید به ۱۵۰۰ تومان کاهش یابد. در این صورت استفاده از روش اول (یعنی خرید سهام) زیانی معادل

۲۰۰۰ × (۲۰۰۰-۱۵۰۰) = ۱,۰۰۰,۰۰۰

۱ میلیون تومان، بر نوسان گیر وارد می‌کند.

در صورت ریزش قیمت سهم، از آنجایی که اوراق اختیارِ خرید بدون اینکه اعمال شوند، منقضی می‌شوند

لذا در روش دوم (یعنی اوراق اختیار). زیانی معادل ۴ میلیون تومان (مبلغی که در ابتدا بابت قراراد اختیار خرید پرداخته شده است) بر نوسان گیر تحمیل می‌شود.

قرادادهای اختیار معامله، همچون قراردادهای آتی، نوعی اهرم ایجاد می‌کنند؛ یعنی میزان پیامدهای مالی حاصل از سرمایه‌گذاری با استفاده از

قرارداد اختیار معامله بصورت اهرمی، افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر، اگر پیش‌بینی‌ها درست باشند، سودهای چند برابری و در غیر این صورت،

زیان‌های چند برابری (به نسبت معامله خود سهم) را نصیب سرمایه‌گذار می‌کنند.

نوسان گیر در بازار آپشن، باید پیش‌بینی دقیق و استراتژی به دقت طراحی شده داشته باشد.

در غیر این صورت براحتی غرق در زیان خواهد شد!

به همین دلیل نوسان گیری در این بازار نیازمند دانش و تجربه میباشد

اوراق اختیار فروش تبعی و اوراق اختیار معامله چیست؟

آپشن‌ها (اوراق اختیار معامله) نوعی از اوراق مشتقه هستند که، در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرند. هدف از انتشار و معامله این اوراق، کنترل و کاهش ریسک سرمایه گذاری است. آپشن‌ها این حق را به دارنده آن می‌دهند که خرید و فروش یک دارایی را در یک تاریخ مشخص و با قیمت مشخص انجام شود. همانطور که ذکر شد دارنده آپشن مختار است که در سررسید ( یا تا سررسید) یک دارایی را بخرد یا بفروشد و اجبار و تعهدی در این زمینه ندارد ولی در صورت درخواست دارنده اختیار معامله، ناشر موظف و متعهد به خرید یا فروش به نرخ اعمال می‌باشد.

انواع اوراق اختیار معامله

اوراق اختیار معامله، به اوراق اختیار خرید (call option) و اوراق اختیار فروش (put option) تقسیم می‌شوند. اوراق اختیار خرید، به دارنده آن این اختیار و اجازه را می‌دهد تا در یک تاریخ معین (یا تا تاریخ معین) یک دارایی را به قیمت مشخص از ناشر اختیار خرید، خریداری کند. اوراق اختیار فروش به دارنده آن این اجازه و اختیار را می‌دهد تا در یک تاریخ معین (یا تا تاریخ معین) یک دارایی را به قیمت مشخص به ناشر اختیار فروش، بفروشد.

تاریخ اعمال (expiration date) اوراق اختیار معامله

تاریخ سررسید اوراق اختیار معامله را تاریخ اعمال می‌گویند.

قیمت اعمال (exercise price) اوراق اختیار معامله

قیمتی که برای خرید یا فروش دارایی پایه اوراق اختیار معامله در تاریخ سررسید مشخص می‌شود، قیمت اعمال می‌گویند.

دارایی پایه(Underlying Asset)

اوراق اختیار معامله می‌تواند بر روی دارایی‌های مختلف تعریف و منتشر گردد. همانطور که گفته شد اوراق اختیار معامله نوعی اوراق مشتقه می‌باشد. به این دلیل به این اوراق مشتقه می گویند که هویت خود را از یک دارایی دیگر می‌گیرند. به دارایی اصلی که اختیار معامله بر روی آن تعریف می‌شود دارایی پایه می‌گویند. دارایی پایه می‌تواند یک کالا مانند شمش فولاد، یک محصول کشاورزی مانند گندم یا یک دارایی مالی مانند سهام یک شرکت یا حتی یک شاخص خاص باشد.

اعمال اوراق اختیار معامله (exercise)

چنانچه دارنده اوراق اختیار معامله تصمیم بگیرد از اختیار خود استفاده کند و دارایی پایه را به قیمت اعمال بخرد یا بفروشد اصطلاحا گفته می‌شود اوراق اختیار اعمال شده است.

اوراق اختیار معامله آمریکایی و اروپایی چیست؟

جهت اعمال اوراق اختیار معامله دو روش متفاوت وجود دارد . چنانچه دارنده اوراق فقط در تاریخ سررسید اجازه اعمال داشته باشد اصطلاحا به این مدل ، اوراق اختیار معامله اروپایی گفته می شود. در روش دیگه دارنده اوراق اجازه و اختیار دارد تا تاریخ سررسید ( در یک بازه نه صرفا در یک روز مشخص) هر زمان اراده کند اوراق را اعمال کند به این نوع اصطلاحا اوراق اختیار معامله آمریکایی گفته می شود.

هدف از انتشار و معامله اوراق اختیار معامله

فلسفه وجودی آپشن‌ها، کنترل ریسک تولیدکنندگان و فروشندگان کالا است ولی این اوراق صرفا بر روی دارایی‌های فیزیکی و صرفا توسط تولیدکنندگان و فروشندگان کالا مورد داد و ستد قرار نمی‌گیرد، بلکه طیف وسیعی از سرمایه گذاران و معامله گران این اوراق را با هدف کنترل ریسک یا کسب سود از طریق نوسان قیمت‌ها مورد معامله قرار میدهند. بعلاوه این اوراق هم بر روی کالاهای فیزیکی هم روی دارایی های مالی مانند سهام و شاخص‌های بورس منتشر می‌گردد.

اوراق اختیار فروش تبعی

بر اساس تعاریفی که ارائه شد؛ اوراق اختیار فروش تبعی که در بازار بورس ایران منتشر می‌گردد نوعی از اختیار فروش اروپایی است. برخی از ویژگی‌های این اوراق عبارتند از:

• تنها کسانی می توانند این اوراق را بخرند که سهامدار شرکت باشند.
• امکان فروش اوراق تبعی تا سررسید وجود ندارد.
• سقف خرید این اوراق توسط هر شخص در اطلاعیه عرضه این اوراق مشخص می گردد.
• هر شخص به میزانی که این اوراق را می خرد باید سهام شرکت را داشته باشد.
• چنانچه تا قبل از سررسید اوراق اختیار فروش تبعی، شخصی سهام خود را بفروشد و مجددا بخرد امکان استفاده از اوراق تبعی را نخواهد داشت.

با توجه به شرایط بالا، مشخصا انتشار این اوراق با هدف اطمینان دهی به سهامداران خرد، در جهت حداقل سودآوری، همچنین تشویق فرهنگ سهامداری می‌باشد.

نحوه اعمال و تسویه اوراق اختیار فروش تبعی

قبل از انتشار این اوراق، در اطلاعیه ای بنام اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی اطلاعات لازم در مورد این اوراق شامل نماد معاملاتی، دارایی پایه، تاریخ سررسید، قیمت اعمال، سقف خرید هر شخص حقیقی و حقوقی، تاریخ سررسید، حجم کل عرضه اوراق، ناشر، دوره معاملاتی، دامنه نوسان، حداقل حجم هر سفارش خرید و نحوه تسویه و اعمال این اوراق مشخص می‌‍گردد.

عموما تسویه این اوراق به سه صورت می تواند باشد:

الف: تسویه نقدی: در این روش چنانچه دارنده اوراق از اختیار فروش خود در تاریخ سررسید استفاده کند ناشر به قیمت اعمال که در اطلاعیه این اوراق مشخص شده، وجه نقد بحساب دارنده واریز می‌کند و سهام او را خریداری می‌کند.

ب: تسویه مابتفاوت قیمت روز و قیمت اعمال : در این روش، ناشر سهام را خریداری نمی‌کند؛ بلکه به اندازه مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت دارایی پایه در تاریخ سررسید بحساب دارنده اوراق واریز می‌کند.

ج: تسویه مابتفاوت از طریق واگذاری دارایی پایه: در این روش که کمتر کاربرد دارد در تاریخ سررسید ناشر به اندازه مابتفاوت قیمت اعمال و قیمت روز دارایی پایه، دارایی پایه به دارنده اوراق واگذار می کند.

ارزش اوراق اختیار فروش تبعی

باید توجه داشت که این اوراق، حداقل بازدهی را برای دارنده آن تضمین می کند ولی خرید آن به هر قیمتی توجیه ندارد.

بازده خرید این اوراق به شرح زیر است:

(مبلغ پرداختی بابت خرید سهام و اوراق فروش تبعی) / (مبلغ پرداختی بابت خرید سهام و اوراق فروش تبعی- مبلغ دریافتی بابت اعمال اوراق فروش تبعی)= بازده

بنابراین هرچقدر نرخ خرید این اوراق افزایش یابد بازده حاصل از معامله کمتر شده و از یک نرخ بالاتر حتی وجوهی برای خرید وجود ندارد.

مثالی از اوراق اختیار فروش تبعی

در 7 اردیبهشت 1400، صندوق بازارگردانی هلدینگ خلیج فارس اقدام به انتشار اوراق اختیار فروش تبعی، بر روی سهام شرکت پتروشیمی نوری نمود. در اینجا، صندوق بازارگردانی، ناشر و سهام شرکت پتروشیمی نوری، دارایی پایه می‌باشد.

شرایط این عرضه بشرح زیر می باشد:

همانطور که مشخص است تاریخ سررسید اوراق 15 اردیبهشت سال 1401 و قیمت اعمال 73761 ریسک و سود حاصل از خرید اختیار فروش ریال می‌باشد. سهامداران این شرکت، می‌توانند تا سقف 30 هزار ورقه از این اوراق را خریداری کنند. در تاریخ انتشار این اوراق، قیمت سهام شرکت پتروشیمی نوری حدود 60.000 ریال بوده است. چنانچه شخصی این اوراق را خریداری کند و تا تاریخ سررسید نگهداری کند، در تاریخ مذکور دو حالت وجود دارد، چنانچه در 15 اردیبهشت 1401 قیمت هر سهم شرکت پتروشیمی نوری کمتر از 73761 ریال باشد، دارنده این اوراق می‌تواند اوراق اختیار فروش را اعمال کرده و سهام خود را به نرخ 73761 به صندوق بازارگردانی خلیج فارس بفروشد. چنانچه قیمت هر سهم پتروشیمی نوری در تاریخ فوق بیشتر از 73761 باشد قاعدتا دارنده اوراق اختیار فروش، سهام خود را می‌تواند به قیمت بازار بفروشد و نیازی به اعمال این اوراق نیست و خود بخود این اوراق باطل می‌گردد. اولین معامله این اوراق در تاریخ 8 اردیبهشت به نرخ 121 ریال صورت گرفت. چنانچه شخص سهام این شرکت را در تاریخ مذکور به نرخ 60.000 ریال خریداری کند و اوراق اختیار فروش را نیز به نرخ 121 ریال خریداری کند، حداقل بازدهی این شخص به ازای هر سهم تا تاریخ سررسید (15 اردیبهشت 1401) برابر است با 22.6 درصد است.

0.226= (60000+121 ) / (60000-121-73761) = بازده

برای سادگی محاسبات کارمزدهای معاملاتی را در نظر نگرفتیم. در عمل با منظور کردن کارمزدهای خرید و فروش، بازده کمی کمتر از 22.6 درصد خواهد بود. در واقع با پرداخت 121 ریال به ازای هر سهم می‌توان بازده حدود 22 درصدی را بیمه کرد. چنانچه در سررسید قیمت هر سهم نوری بیشتر از 73761 ریال باشد بازده شخص بیشتر از 22 درصد خواهد بود.