پسانداز مثل این است که شما بذری را در محفظهای بگذارید و آن را زیر خاک پنهان کنید تا هربار که باغچهتان آفت زده شد به سراغش بروید. اما سرمایهگذاری، کاشتن بذر و انتظار به ثمر رسیدن آن است.
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت
سرمایه گذاری کردن یکی از روش های در امان ماندن از تورم های سنگین در اقتصاد ایران است و معمولا افرادی که ریسک پذیری پایینی دارند، سرمایه خود را در سپرده های بانکی قرار می دهند و به دلیل نوسانات بازار سهام ترجیح می دهند پول خود را در محل کم ریسک تری قرار دهند. اما در سال های اخیر سازوکارهای جدیدی برای این دسته از افراد ریسک گریز به وجود آمده است که به آن صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت می گویند. در واقع این صندوق ها سرمایه افراد را در اوراق مشارکت، اسناد خزانه اسلامی، اوراق بدهی، سپرده های بانکی و. که از ریسک بسیار پایینی برخوردار هستند، سرمایه گذاری می کنند و همانطور که از اسم آن مشخص است، بازدهی ثابتی را برای دارندگان این صندوق ها به وجود می آورند.
صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت چه ویژگی هایی دارد؟
همانطور که گفته شد، این صندوق ها برای افراد ریسک گریز طراحی شده است و معمولا در مقایسه با سپرده های بانکی، بازدهی آن کمی بیشتر است و به دلیل ساختار کم ریسکی که دارد، می توان گفت که سودهای پیش چرا در صندوقها سرمایهگذاری کنیم؟ بینی شده آن تضمین شده است. از طرف دیگر، میزان سود و ریسک یک سرمایه گذاری رابطه مستقیم با یکدیگر دارند؛ به این معنا که اگر یک سرمایه گذار به دنبال سودهای بسیار چشمگیر است، بایستی ریسک های آن را نیز قبول کند. بنابراین صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت به دلیل ریسک پایینی که دارند (تقریبا صفر است)، سودآوری آن ها نیز به همین نسبت در مقایسه با بازارهای موازی کمتر است.
ساختار صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت
استراتژی مدیران این صندوق ها، هدایت سرمایه مردم به سمت اوراق بدون ریسک است؛ به همین دلیل ساختار دارایی های اغلب آن ها موارد زیر را شامل می شود:
نکته: براساس مصوبه سازمان بورس و اوراق بهادار در اسفند ماه 1399، صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت مکلف اند که دارایی های داخل صندوق را به شکل زیر مدیریت کنند:
- سهام موجود در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت بایستی حداقل 15 و حداکثر 25 درصد از وزن صندوق باشد.
- این صندوق ها بایستی حداقل 75 و حداکثر 85 درصد از صندوق را به اوراق با درآمد ثابت (اوراق مشارکت، مرابحه و. ) اختصاص دهند.
آیا صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت گزینه مناسبی برای دوران تورم هستند؟
پاسخ این سوال «خیر» است؛ چرا که این صندوق ها به دلیل ماهیت دارایی هایی که در اختیار دارند، نمی توانند خود را با تورم هماهنگ کنند و سرمایه گذاری کردن در آن ها معمولا به عنوان یک استراتژی نسبتا خوب در دوران رکود یا ثبات اقتصادی محسوب می شود و تجربه های سالیان گذاشته نشان داده است که بازدهی این صندوق ها از تورم عقب می افتد.
به عنوان مثال، میزان سود پیش بینی شده برای یک صندوق با درآمد ثابت، 20 درصد در سال بوده است، حال فرض کنید که میزان تورم اعلام شده توسط بانک مرکزی، 45 درصد است؛ در اینجا افرادی که پول خود را در این صندوق ها سرمایه گذاری کرده اند، در ظاهر 20 درصد سود کسب کرده اند، اما در واقعیت به دلیل تورم سنگین، 25 درصد از قدرت خرید خود را از دست داده اند.
بنابراین در مواقعی که انتظارات تورمی کاهش یافته است، سرمایه گذاران پول های خود را در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، سپرده های بانکی و. قرار می دهند و زمانیکه تورم در حال شکل گیری است، افراد ترجیح می دهند پول خود را در دارایی هایی مانند مسکن، سهام، خودرو، طلا و. سرمایه گذاری کنند.
ریسک و بازدهی صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت
همانطور که گفته شد، میزان بازدهی و ریسک با یکدیگر رابطه مستقیم دارند و هر چقدر که انتظار افراد از بازدهی سرمایه گذاری خود بالا می رود، ریسک های آن نیز افزایش پیدا می کند. بنابراین در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت که عملا ریسکی برای سرمایه گذاران ندارد، میزان بازدهی نیز به مراتب از سهام و بازارهای موازی کمتر خواهد بود و در مقایسه با سپرده های بانکی، بازدهی بیشتری را خلق می کند.
بنابراین صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت برای افرادی مناسب هستند که به دنبال گزینه های سرمایه گذاری کم ریسک هستند. در طرف مقابل نیز، افرادی که به دنبال سود بیشتر و پر ریسک تر هستند، این صندوق ها نمی تواند گزینه مناسبی برای آن ها باشد و این افراد با دریافت آموزش های کافی، بهتر است به شکل مستقیم در بازار سهام، طلا و. سرمایه گذاری کنند.
آیا دارندگان صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت در طول سال سود نقدی (دوره ای) دریافت می کنند؟
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت را به لحاظ پرداخت سود نقدی می توان به دو دسته تقسیم کرد:
- صندوق هایی که سود دوره ای پرداخت می کنند: در این صندوق ها براساس امیدنامه ای که سرمایه گذاران امضا می کنند، بخشی از سود دارایی های موجود در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت در بازه های زمانی تعیین شده، به صاحبان آن تعلق می گیرد.
- صندوق های بدون پرداخت سود دوره ای: سرمایه گذاران در طول مدتی که واحدهای این صندوق ها را در اختیار دارند، سودی دریافت نمی کنند و فقط از افزایش قیمت واحدهای صندوق منتفع می شوند.
جزییات صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت را چگونه می توان مشاهده کرد؟
به طور کلی سازوکار این صندوق ها از چرا در صندوقها سرمایهگذاری کنیم؟ یک رویه مشخص پیروی می کند، اما هرکدام از این صندوق ها دارای ویژگی های خاص خود هستند که جزییات آن در اساسنامه و یا امید نامه صندوق درج شده است و با توجه به افزایش تعداد این صندوق ها، سرمایه گذاران برای انتخاب بهتر و کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این صندوق ها می توانند به سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران به نشانی www.fipiran.ir مراجعه کنند.
ارزش خالص دارایی (NAV)
مفهومی به نام ارزش خالص دارایی (Net Asset Value) وجود دارد که کاربرد آن برای صندوق های سرمایه گذاری و یا شرکت های سرمایه گذاری است. در واقع این مفهوم قیمت دارایی های یک صندوق یا شرکت سرمایه گذاری را محاسبه می کند و سرمایه گذاران با توجه به NAV آن ها می توانند واحدهای این صندوق ها را خرید و فروش کنند.
به عنوان مثال یک صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت، 200 میلیارد تومان دارایی دارد و واحدهای این صندوق 500 هزار عدد است، بنابراین اگر 200 میلیارد تومان را بر 500 هزار واحد تقسیم کنیم، عدد 400 هزار تومان بدست می آید و به این معناست که واحدهای این صندوق، 400 هزار تومان قیمت دارد و افرادی که تمایل به خرید این واحدها را دارند بایستی به ازای هر واحد آن، 400 هزار تومان پرداخت کنند.
جمع بندی
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت یکی از روش های غیرمستقیم سرمایه گذاری برای افراد کم ریسک است و به دلیل وجود دارایی هایی مانند اوراق مشارکت، اوراق مرابحه، اسناد خزانه اسلامی و. در آن، دارندگان این صندوق ها می توانند بازدهی ثابتی را دریافت کنند و میزان سود آن به عملکرد صندوق و دارایی های آن بستگی دارد، اما به طور کلی معمولا عددی بالاتر از سپرده های بانکی را خلق می کند. بنابراین برای افرادی که ریسک گریز هستند و از بازارهای موازی (سهام، مسکن، طلا و. ) دوری می کنند، صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت می تواند گزینه خوبی باشد.
چرا باید در صندوقها سرمایه گذاری کنیم
اگر بخواهید در صندوق ها سرمایه گذاری کنید، احتمالا سوالاتی از قبیل چرا صندوقها میتواند گزینه خوبی برای سرمایه گذاری باشند یا صندوق سرمایه گذاری چه ویژگیهایی مگر دارد، در ذهنتان ایجاد میشود. در این مطلب سعی شده است با پاسخگویی به این سوالات، تصمیمگیری و انتخاب برای شما راحتتر کنیم.
تیمی متشکل از کارشناسان، تحلیلگران و معاملهگران با تجربه، مدیریت انواع صندوق های سرمایه گذاری را بر عهده دارند. بخاطر همین موضوع، افراد با هر سطح از دانش و آگاهی نسبت بازار سرمایه میتوانند با سرمایه گذاری در صندوق ها، از فرصتهای بازار سرمایه استفاده کامل ببرند.اگر نسبت به بازار سرمایه شناخت کاملی ندارید یا اگر فرصت یا دانش کافی برای تحلیل بازار سرمایه گذاری ندارید، بیگدار به آب نزنید!
سادگی سرمایه گذاری در صندوق ها
سرمایه گذاری در صندوق ها، برخلاف خرید و فروش مستقیم سهام و سایر اوراق بهادار، فرآیند پیچیدهای ندارد و بسیار ساده می باشد. مقایسه صندوق های سرمایه گذاری با یکدیگر و شناسایی صندوق مناسب هر سرمایه گذار نیز به راحتی امکانپذیر می باشد.
مدیریت حرفهای صندوق ها
برای یک سرمایه گذاری موفق در بازار سرمایه در مرحله اول لازم است وضعیت فعلی بازار به درستی تحلیل و تفسیر بشود. به دنبال آن و با پیشبینی وضعیت آینده، باید موقعیتهای مناسب شناسایی بشوند و در آنها سرمایه گذاری شود. از طرف دیگر، در طول دوران سرمایه گذاری و شرایط، سبد سرمایه گذاری دائما نیاز به بازبینی و اصلاح دارد.
تنوع صندوق های سرمایه گذاری
هر نوع صندوق سرمایه گذاری مطابق با اساسنامه و امیدنامه خود، طیفی از انواع اوراق بهادار را در سبد دارایی خود نگه میدارد. از طرف دیگر، سبد دارایی صندوق های سرمایه گذاری شامل دهها مورد از انواع اوراق بهادار (سهم، اوراق مشارکت و …) میباشد تا ریسک سرمایه گذاری به نحو مطلوبی کنترل شود.
کارگزاری سامان با تاسیس صندوق های سرمایه گذاری گوناگون، امکان سرمایه گذاری افراد با سطوح متفاوت ریسکپذیری را فراهم کرده است.
چرا باید در صندوق های سرمایه گذاری مشترک سرمایه گذاری کنید؟
اگر هنوز آمادگی خریدوفروش سهام را ندارید، در صندوق های سرمایه گذاری مشترک کنید
هر موقع صحبت از سرمایه گذاری در بورس میشود، لازم است بدانید که سرمایه گذاری در بورس فقط از یکراه و آنهم سرمایه گذاری در سهام انجام نمیشود، بلکه شما میتوانید در صندوق های سرمایه گذاری مشترک نیز سرمایه گذاری کنید. سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک یکی از روشهای سرمایه گذاری غیرمستقیم است که گاهی از سرمایه گذاری مستقیم در بورس و خرید سهام بهتر است، بهخصوص برای سرمایه گذارانی که ریسک گریز هستند.
شناسایی و خرید یک سهم فوقالعاده، آرزوی هر آدمی است، اما گاهی شرایطی به وجود میآید که جستجو برای یافتن این نوع سهام، تبدیل به یک بازی خطرناک میشود، بنابراین پیشنهاد میشود سرمایه گذاران ریسک گریز و محافظه کار ، برای کاهش ریسک خود حتماً بخشی از سرمایه خود را به صندوق های سرمایه گذاری مشترک اختصاص دهند.
صندوق های سرمایه گذاری مشترک ، نوعی از شرکت های سرمایه گذاری هستند که پولهای اندک سرمایه گذاران را جمعآوری میکنند، آن را یککاسه میکنند و همهی آن وجوه را در مجموعهای از سهام، اوراق مشارکت و سایر ابزارهای مالی سرمایه گذاری میکنند. فرض کنید هر واحد سهام صندوق سرمایه گذاری فرضی بیتا ۱۰۰۰ تومان باشد. این شرکت مجموعاً یکمیلیون واحد منتشر کرده، بنابراین با فروش این واحدهای سرمایه گذاری به اشخاص و نهادهای مالی میتواند یک میلیارد تومان پول جمعآوری کند و این مبلغ را در داراییهای متنوعی سرمایه گذاری کند. حالا فرض کنید شما ۵۰۰۰۰۰ تومان پول داشتهاید و با آن ۵۰۰ واحد از سهام صندوق را میخرید. با این کار شما توانستهاید در مجموعه متنوعی از سهام و اوراق بهادار و داراییها سرمایه گذاری کنید و ریسک سرمایه گذاری خود را بهشدت کاهش دهید، درصورتیکه اگر میخواستید خودتان بهتنهایی در همه این ابزارها سرمایه گذاری کنید، با ۵۰۰۰۰۰ تومان کار بسیار دشواری بود و احتمالاً امکانپذیر نبود.
مزایا و معایب سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری چیست؟
تا سال ۱۳۸۷ سرمایه گذاران فقط میتوانستند در سهام سرمایه گذاری کنند، اما از آن سال به بعد، صندوق های سرمایه گذاری مشترک فعالیتشان را در بازار بورس آغاز کردند و سرمایه گذاران جایگزین جدیدی برای سهام یافتند. حالا سرمایه گذاران میتوانستند بهجای یک سهم در مجموعهای از سهام و ابزارهای مالی سرمایه گذاری کنند. درواقع صندوق ها پولهای اندک سرمایه گذاران را جمع میکنند و در سبدی از سهام و ابزارهای مالی سرمایه گذاری میکنند.
از طرفی سرمایه گذاران از مدیریت حرفهای سبد سهام هم بهرهمند بودند. زیرا مدیران صندوق ها عمدتاً افراد آگاه و متخصص در حوزه سرمایه گذاری هستند و به جدیدترین اطلاعات و اخبار دسترسی دارند که این مورد، مزیت بزرگی برای سرمایه گذاری در صندوق ها بهحساب میآید.
بهعلاوه متنوع سازی سهام برای سرمایه گذاران کار بسیار دشواری است. چراکه نه سرمایه کافی دارند و نه دانش لازم را؛ اما سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری این امکان را ایجاد کرد که تنوع بخشی سبد داراییها بهطور کامل و بهینه انجام شود.
سرمایه گذاری در صندوق گزینه مناسبی برای تازهکاران بازار بورس است؛ اما معایبی هم دارد. برای مثال سرمایه گذاران هیچ اختیاری در نوع سرمایه گذاری صندوق ها ندارند. برای مثال نمیتوانند تعیین کنند صندوق در چه سهمی سرمایه گذاری کند. همچنین نقدشوندگی این صندوق ها هم پایینتر از سهام است و معمولاً شما وقتی دستور فروش واحد صندوق خود را میدهید در حدود پنج روز طول میکشد تا وجه حاصل از آن را دریافت کنید.
انواع صندوق های سرمایه گذاری مشترک در ایران چگونهاند؟
سه عامل زیر صندوق های سرمایه گذاری را از یکدیگر متمایز میکنند:
- میزان سرمایه و اندازه صندوق سرمایه گذاری: که صندوق ها را بهاندازه کوچک و اندازه بزرگ تقسیم میکند و مشخصکننده حداقل و حداکثر تعداد واحدهای سرمایه گذاری است که صندوق مجاز است منتشر و صادر کند.
- ماهیت سرمایه گذاری صندوق ها (سهام، اوراق با درآمد ثابت و مختلط): صندوق های سرمایه گذاری در ابتدای فعالیت خود مشخص کردهاند که هدف تشکیل آنها، سرمایه گذاری در چه داراییهایی است. برخی مجاز به سرمایه گذاری در سهام هستند، برخی اوراق با درآمد ثابت و برخی هم مختلطاند.
- قابل معامله بودن یا نبودن سهام آنها در بورس: برخی صندوق های سرمایه گذاری در بازار بورس معامله نمیشوند و شما برای سرمایه گذاری در آنها باید به نمایندگیهای صندوق مراجعه کنید و مستقیماً واحدهای سرمایه گذاری را از خودشان خرید کنید؛ اما برخی دیگر از صندوق ها، قابل معامله در بورس هستند و واحدهای سرمایه گذاری آنها در قالب سهام در بورس خریدوفروش میشود؛ اما تعداد صندوق های قابل معامله در بورس نسبت به سایر انواع صندوق ها اندک است. (تا زمان نگارش این مقاله در خرداد ۱۳۹۴ فقط ۱۱ صندوق قابل معامله در بورس در مقایسه با ۱۳۴ صندوق غیر معامله در بورس)
این اطلاعات را میتوانید با مطالعه امیدنامه صندوق ها به دست آورید.
چطور میشود صندوق ها را باهم مقایسه کرد؟
ساده است. ابتدا به وبسایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران یا هر وبسایت اطلاعرسانی دیگر مراجعه کنید و به بخش صندوق های سرمایه گذاری بروید. در آنجا با انواع صندوق ها، عمر آنها، ارزش خالص هر واحد و ارزش خالص کل دارایی های آنها آشنا میشوید.
ارزش خالص هر واحد، مبلغی است که شما در صورت تمایل به سرمایه گذاری در آن صندوق باید بپردازید؛ بنابراین اگر پول زیادی ندارید، صندوق هایی را بررسی کنید که ارزش خالص هر واحد آنها کمتر است.
قبل از تصمیم به سرمایه گذاری سری هم به وبسایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران بزنید. در این سایت اطلاعات دقیقتری در مورد بازده روزانه، ماهانه و سالانه صندوق به دست میآورید، نشانی وبسایت صندوق ها نیز در این پایگاه اطلاعاتی موجود است و میتوانید با مراجعه به وبسایت صندوق ها امیدنامه، نحوه سرمایه گذاری در صندوق و هزینههای سرمایه گذاری را مطالعه کنید.
درنهایت تصمیم به سرمایه گذاری در صندوق بگیرید.
نکته پایانی اینکه اگر نسبت به توانایی و دانش خود در مورد سرمایه گذاری در سهام تردید دارید یا هنوز آمادگی لازم برای ورود به دنیای سرمایه گذاری سهام نشدهاید، پیشنهاد میکنیم عجله نکنید، به گشتوگذار در وبسایت مدیرمالی ادامه دهید، مقالات آموزشی را بخوانید و گامبهگام با ما، خود را برای خرید سهام آماده کنید (مقاله آموزش بورس را نیز می توانید مطالعه کنید)؛ اما تا آن زمان فرصت سرمایه گذاری در صندوق ها را از دست ندهید و با کمی تحقیق و پرسوجو، کار خود را در بازار سرمایه با سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری شروع کنید.
پولمان را چطور سرمایه گذاری کنیم؟
تورم و پیامدهای آن موجب شده تا مردم در تکاپوی حفظ پول خود باشند. عدم اطمینان و آینده نامعلوم باعث شده تا در روزگاری که تورم در آن معنا نداشت هم افراد به فکر حفظ سرمایه خود باشند. مثال هفت سال فراوانی و هفت سال قحطی را به یاد دارید؟
این که چطور باید سرمایه خود را ایمن کنیم، همواره سوال مهمی بوده است. اما اصلا سرمایهگذاری چیست؟ چرا و چطور سرمایه گذاری کنیم؟ پس انداز کنیم بهتر است یا سرمایه گذاری؟ روشهای سرمایهگذاری کدام است؟ در چه زمینهای سرمایه گذاری کنیم، بهتر است؟ چطور با ریسک کم سرمایهگذاری کنیم؟
در این مقاله قصد داریم تعریف کوتاه از سرمایهگذاری داشته باشیم. همچنین تفاوت پسانداز و سرمایهگذاری را توضیح خواهیم دهیم. در ادامه انواع سرمایهگذاری را برحسب دارایی و ابزارهای آن معرفی میکنیم تا به این سوال که چطور سرمایهگذاری کنیم پاسخ دهیم.
مفهوم سرمایهگذاری
سرمایهگذاری به معنای خرید و نگهداری اقلام دارایی و یا اوراق بهادار است. به وسیله سرمایهگذاری میتوان ارزش دارایی ها را حفظ و حتی بیشتر کرد. در واقع سرمایهگذاری به تعویق انداختن مصرف کنونی، در جهت به دست آوردن امکان مصرف بیشتر در آینده است.
فرصت های زیادی برای سرمایهگذاری وجود دارد. مبلغ سرمایهگذاری،روحیه ریسکپذیری و افق زمانی سرمایهگذاری افراد باهم متفاوت است. اما تنوع فرصت های سرمایهگذاری باعث میشود همه افراد بتوانند زمینه مناسب برای سرمایهگذاری خود را پیدا کنند. با توجه به تنوع داراییها، شما میتوانید حتی با مبالغ ناچیز اقدام به سرمایهگذاری کنید.
تفاوت پسانداز و سرمایهگذاری
پیش از پاسخ به این سوال که چرا باید سرمایه گذاری کنیم، بهتر است تفاوت پسانداز و سرمایهگذاری را بدانیم. فرض کنید شما 10 میلیون تومان پول دارید و میخواهید آن را برای روز مبادا کنار بگذارید. در این حالت یا پول را به حساب جاری خود واریز میکنید، یا به شکل قدیمی آن را زیر بالش پنهان میکنید!
هدف شما از این کار این است که اگر روزی اتفاق غیر منتظرهای برایتان پیش آمد، کاسه چه کنم دست نگیرید و بتوانید خیلی سریع 10 میلیون تومان پول نقد در دست داشته باشید. این همان مفهوم پسانداز است. یعنی شما بهجای اینکه پول خود را خرج کنید، از آن چشمپوشی کردهاید تا در موقع نیاز به سراغ آن بروید. اما اگر بخواهید کاری کنید که به جای 10 میلیون تومان امروز، دو سال دیگر 15 میلیون تومان داشته باشید (مبلغ پولتان حفظ و به آن اضافه شده باشد)، یعنی قصد سرمایهگذاری دارید. در واقع شما پول امروز خود را نادیده میگیرید تا در آینده بیشتر از آن استفاده کنید.
در ادامه به این سوال که چطور سرمایهگذاری کنیم پاسخ خواهیم داد.
پسانداز مثل این است که شما بذری را در محفظهای بگذارید و آن را زیر خاک پنهان کنید تا هربار که باغچهتان آفت زده شد به سراغش بروید. اما سرمایهگذاری، کاشتن بذر و انتظار به ثمر رسیدن آن است.
چرا سرمایه گذاری کنیم ؟
تورم همواره برای پسانداز شما دام پهن کردهاست. کمتر کسی پیدا میشود که بتواند ادعا کند صرفا با کنار گذاشتن پول توانسته به رویای ایدهآل خود رسیده باشد. پسانداز پوشالی است که نمیتواند به تنهایی شما را از گزند تورم در امان نگهدارد. اینجاست که سرمایهگذاری اهمیت پیدا میکند.
چطور سرمایهگذاری کنیم ؟
تا به اینجا توضیح دادیم که سرمایهگذاری چیست و چرا اهمیت دارد. اما چطور سرمایهگذاری کنیم ؟
برای پاسخ به این سوال، شما باید سه مولفه سرمایهگذاری را بشناسید:
- محیط سرمایهگذاری
- روشهای سرمایهگذاری
- سرمایهگذاران
محیط سرمایهگذاری
محیط سرمایهگذاری شامل سه مولفه مهم است:
1- ابزارهای مالی
2- بازارهای مالی
3- نهادهای مالی
ابزارهای مالی
منظور از ابزارهای مالی انواع داراییهای قابل معامله است. از وجه نقد تا انواع اوراق بهادار که مورد معامله قرار میگیرند، ابزارمالی نامیده میشوند.
ابزارهای مالی شامل دارایی های زیر هستند:
- پول نقد
- ملک
- سند رسمی (قانونی)
- اوراق بهادار
- اوراق قرضه
اما منظور از اوراق بهادار چیست؟ اوراق بهادار نوعی از داراییهای مالی به شکل برگه هستند که نشاندهنده حقوق سرمایهگذاران بوده و قابلیت نقل و انتقال دارند. هر سرمایهگذار با خرید اوراق بهادار صاحب منافع میشود. به طور مثال سهام نوعی از اوراق بهادار است که دارنده آن در ازای پرداخت پول، صاحب بخشی از منافع شرکت میشود.
بازارهای مالی
بازارهای مالی مکانی برای خرید و فروش داراییهای مالی هستند. در بازارهای مالی خریداران و فروشندگان اوراق بهادار با یکدیگر روبهرو میشوند. در این بازارها مکانیزمهایی به وجود آمده تا شرکتهایی که کمبود منابع مالی دارند به اشخاصی که مازاد منابع مالی دارند مرتبط شوند.
بازار های مالی به دو دسته تقسیم میشوند: 1- بازار پول و 2- بازار سرمایه
نهادهای مالی
نهادهای مالی موسسات و واسطههای مالی تاثیرگذار بر نحوه داد و ستد اوراق بهادار هستند. نهادهای مالی سازمانهایی هستند که ادعاهای مالی در مقابل خود منتشر میکنند. واسطههای مالی وجوه حاصل از فروش داراییهای مالی را به خرید داراییهای مالی دیگر اختصاص میدهند.
در واقع این نهادها واسطه بین شما (خریداران) و عرضهکنندگان (فروشندگان) اوراق بهادار هستند. نهادهای مالی شامل بانکها، شرکت های تامین سرمایه، صندوقهای مشترک سرمایهگذاری، شرکتهای بیمه، صندوقهای بازنشستگی هستند.
انواع روش های سرمایهگذاری
گفتیم که داراییها انواع مختلفی دارند. اما اگر کسی قصد سرمایهگذاری داشته باشد باید در کدام یک از داراییهای این طیف متنوع سرمایهگذاری کند؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید انواع داراییها را تعریف کنیم.
دارایی ها به دو دسته: واقعی (غیرمالی) و مالی تقسیم میشوند.
داراییهای واقعی (غیر مالی)
داراییهای واقعی نوعی از داراییها هستند که فیزیکی و چرا در صندوقها سرمایهگذاری کنیم؟ مشهود بوده و ارزش آن ها به ویژگیهای ظاهری وابسته است. مثل: زمین، ساختمان، طلا و جواهرات، که همگی ماهیت فیزیکی دارند. معمولا افراد در دوران تورم برای ایجاد درآمد و فرار از کاهش ارزش پول، اقدام به خرید کالاهای بادوام و مشهود میکنند.
البته ممکن است این نوع سرمایهگذاری هیچ نوع درآمد جاری و منظمی برای سرمایهگذار نداشته باشد (به طور مثال خرید طلا یا ارز برای شما عایدی ماهیانه به همراه ندارد، بلکه تنها از اختلاف قیمت خرید و فروش دارایی سود میبرید).
داراییهای مالی (اوراق بهادار)
داراییهایی که فیزیکی و مشهود نیستند و در حقیقت قراردادهای کتبی بر روی کاغذ هستند. این قراردادها نشانگر حقوق قانونی دارنده، نسبت به منفعتی در آینده به حساب میآیند. مثلاً در ازای خرید سهام شما تنها صاحب برگه میشوید. اما همین برگه نشان میدهد که شما مالک بخشی از منافع شرکت خواهید بود.
منظور از سرمایهگذاری در اوراق بهادار، سرمایهگذاری در سهام عادی یا اوراق قرضه است. طبق این روش شما در ازای پرداخت مبلغی در حال حاضر، صاحب بخشی از عایدی شرکت میشوید. در این حالت اگر دارنده سهام عادی باشید، منافع شرکت به شکل سود سهام و یا اگر دارنده اوراق قرضه باشید، به شکل بهره به شما پرداخت میشود. از انواع داراییهای مالی میتوان به سهام، اوراق مشارکت، اوراق خزانه و… اشاره کرد. سرمایهگذاری در داراییهای مالی به دو شکل مستقیم یا غیرمستقیم صورت میگیرد.
سرمایهگذاران
سرمایهگذاران در بازارهای معامله اوراق بهادار به دو دسته تقسیم میشوند: 1- اشخاص حقیقی و 2- اشخاص حقوقی
سرمایهگذاران حقیقی
سرمایهگذاران حقیقی افرادی هستند که با خرید اوراق بهادار در سود و زیان شرکت سهیم میشوند. این افراد میتوانند با سرمایه های جزیی خود وارد بازار سرمایه شوند.پس در واقع شما که به عنوان یک فرد اقدام به سرمایهگذاری میکنید، در دسته اشخاص حقیقی جای میگیرید.
سرمایهگذاران حقوقی
منظور از اشخاص حقوقی موسسات و نهادهایی هستند که توان مالی بالایی دارند. بانک ها، شرکتهای بیمه، صندوقهای بازنشستگی، شرکتهای سرمایهگذاری و دیگر نهادهای مالی از جمله شخصیتهای حقوقی هستند. معاملات اشخاص حقوقی معمولا حجم بالایی دارد. به همین دلیل معاملات این اشخاص، تاثیر چشمگیری در ورود و خروج پول به بازار سرمایه و نوسان قیمت ها دارد.
با پول کم چطور سرمایهگذاری کنیم؟
گفتیم که تنها راه حفظ ارزش پول در مقابل تورم، سرمایهگذاری است. اگر تا به اینجای مقاله به سرمایهگذاری علاقه پیدا کردهاید حتما در این فکر هستید که برای این کار به چه میزان سرمایه احتیاج دارید. ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که آیا میتوان با مبالغ پایین سرمایه گذاری کرد؟ چطور با پول کم سرمایهگذاری کنیم؟
در پاسخ میگوییم بله میتوان با هر مبلغی سرمایهگذاری کرد. همانطور که گفتیم ابزارهای بسیار متنوعی برای سرمایهگذاری وجود دارد. سرمایهگذاری در زمین و املاک نیازمند سرمایه کلانی است. ولی برای سرمایهگذاری در بورس، صندوقهای سرمایهگذاری، طلا، ارز و سپردهگذاری در بانک، نیازی به سرمایه هنگفت ندارید. شما میتوانید سرمایهگذاری در بورس را با سرمایه 500 هزار تومانی شروع کنید.
پیش از شروع سرمایهگذاری در بورس، لازم است تا گامهای ورود به بازار بورس را طی کنید. ثبت نام در سجام، عضویت در کارگزاری و دریافت کد بورسی سه گام اصلی ورود به بورس است.
سخن آخر
در این مقاله تعریف کردیم که سرمایهگذاری چیست. گفتیم که تنها راه حفظ ارزش پول در مقابل پیامدهای تورم، سرمایهگذاری است. برای پاسخ به این سوال که چطور سرمایهگذاری کنیم محیط سرمایهگذاری را تعریف کردیم و گفتیم که هر محیط سرمایهگذاری متشکل از ابزار، نهاد و بازار است. همچنین به انواع روش های سرمایهگذاری اشاره کردیم و توضیح دادیم که سرمایهگذاری در دارایی ها، به دو روش سرمایهگذاری در دارایی های مالی و غیرمالی صورت میگیرد.
همه چیز درباره صندوقهای سرمایهگذاری مشترک
برخی افراد، صندوقهای سرمایهگذاری را با صندوقهای دیگر! اشتباه میگیرند.
پس بهتر است از اصول و پایه توضیح دهیم.
صندوق سرمایهگذاری چیست؟
صندوقهای سرمایهگذاری عمدتا توسط کارگزاران رسمی بورس تأسیس میشوند و تحت نظارت سازمان بورس و با مدیریت افراد متخصص، فعالیت میکنند.
این صندوقها، وجوهی که سرمایهگذاران در اختیـار آنها قرار میدهند را در سبد متنوعی از سهام و سایـر اوراق بهادار سرمایـهگذاری می کننند.
اصلیترین هدف صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، کسب بازده مناسب برای سرمایهگذاران و کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس برای غیرحرفهایهاست.
به افرادی که بتازگی قصد دارند وارد بورس شوند توصیه می شود بجای خرید مستقیم سهام شرکتها، از طریق صندوقهای سرمایه گذاری اقدام کنند.
شما با سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری مشترک (از طریق خرید واحدهای سرمایهگذاری صندوق)، در حقیقت یک سبد سرمایهگذاری را تشکیل میدهید که این سبد، به طور دائم تحت نظارت و مدیریت افراد متخصص و خبره است.
چند نوع صندوق سرمایهگذاری وجود دارد؟
انواع متعددی از صندوقهای سرمایهگذاری براساس نوع اوراق بهاداری که در آن سرمایهگذاری میکنند و نیز اهدافی که دنبال میکنند وجود دارد.
بعضی از آنها عبارتند از: صندوقهای سرمایهگذاری بازار پول، صندوقهای سرمایهگذاری سهام، صندوقهای سرمایهگذاری اوراق با درآمد ثابت، صندوقهای سرمایهگذاری بخشی، صندوقهای سرمایهگذاری بینالمللی و … در ایران صندوقهای سرمایهگذاری در گروه صندوق با درآمد ثابت و صندوق سهام در حال فعالیت هستند.
صندوقهای سرمایهگذاری در اوراق با درآمد ثابت چه فعالیتی را انجام میدهند؟
این صندوقها وجوه دریافتی از سرمایهگذاران را در پرتفویی (سبدی) از اوراق بهادار با درآمد ثابت (شامل انواع اوراق قرضه، اوراق مشارکت و انواع اوراق بدهی) سرمایهگذاری و آن را اداره میکنند.
ویژگی خاص این صندوقها این است که ریسک آنها پایین است و جریانات نقدی و زمانبندی پرداخت سودها و اصل سرمایه توسط آنها از اطمینان بالایی برخوردار است.
صندوقهای سرمایهگذاری در بازار پول چه فعالیتی را انجام میدهند؟
این صندوقها در اوراق بهادار بازار پول (به طور کلی اوراق بهادار با سررسید کوتاه مدت کمتر از یکسال که در بازار پول منتشر و معامله میشود) سرمایهگذاری میکنند.
ویژگی خاص برخی از این صندوقها ریسک و بازدهی پایین آنهاست چون اوراق بهادار بازار پول دارای سررسید کوتاه مدت هستند و نرخ سود و ریسک پایینی دارند.
از اوراق بهادار بازار پول میتوان گواهی سپرده بانکی، اوراق تجاری و اوراق خزانه را نام برد.
افرادی که سهام (واحد) صندوقهای سرمایهگذاری را خریداری میکنند چه درآمدهایی عایدشان میشود؟
کسانی که سهام یا واحد سرمایهگذاری صندوقهای سرمایهگذاری را خریداری نمایند از سه محل بازدهی کسب میکنند:
1) افزایش ارزش خالص داراییها یا NAV
2) دریافت سود تقسیمی سالانه صندوق
3) دریافت سود سرمایهای حاصل از خرید و فروش اوراق بهادار توسط صندوق.
سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری چه مزایایی دارد؟
مزایای ویژه این صندوقها عبارتند از نقدشوندگی بالای واحدهای سرمایهگذاری، مدیریت تخصصی و حرفهای، امکان متنوعسازی سرمایهگذاریها با هزینه اندک و نیز هزینههای پایین مدیریت و اداره صندوق در نتیجه صرفهجویی در مقیاس.
در ادامه، جزییات مزایای صندوقهای سرمایهگذاری را میخوانید.
مزیت اول: مدیریت حرفهای داراییها
نخستین مزیت صندوق سرمایه گذاری، مدیریت حرفهای پول شماست.
سرمایه گذاران به این دلیل در صندوق سرمایه گذاری میکنند که معمولا زمان و یا تخصص کافی را برای سرمایهگذاری به صورت انفرادی ندارند.
صندوق سرمایهگذاری ابزاری برای سرمایه گذاران خرد است تا بتوانند از تواناییها و مهارتهای افراد حرفهای برای سرمایه گذاری و نظارت بر داراییهایشان استفاده کنند. چرا که این صندوقها دارای تحلیلگران و مدیران سرمایه گذاری هستند که پیوسته تلاش میکنند با یافتن گزینههای مناسب و خرید و فروش به موقع آنها، عملکرد ممتازی برای سرمایهگذاران خود فراهم نمایند.
مزیت دوم: کاهش ریسک سرمایه گذاریها
براساس قوانین سازمان بورس، صندوقهای سرمایه گذاری ملزم به تشکیل سبدی متنوع از دارائیهای نقدی و اوراق بهادار هستند.
بخشی از این داراییها شامل داراییهای با درآمد ثابت همچون سپردههای بانکی و اوراق بهادار با درآمد ثابت میشود که ریسک سرمایه گذاری را به شکل قابل توجهی کاهش میدهد.
تشکیل سبدی از داراییها که اصطلاحا متنوع سازی داراییها نام دارد باعث کاهش ریسک سرمایه گذاری میشود، سرمایهگذار صندوق با پرداخت مبلغی قادر است چنین سبدی را خریداری کند و مخاطرات سرمایهگذاری مستقیم در بورس را کاهش دهد.
مزیت سوم: نظارت و شفافیت اطلاعاتی صندوقها
صندوقهای سرمایه گذاری در بازههای زمانی مشخصی توسط سه نهاد سازمان بورس و اوراق بهادار، متولی و حسابرس مورد بازرسی قرار میگیرند و تمامی فعالیتهای آنان به صورت شفاف اطلاعرسانی میشوند.
متولی صندوق نیز به صورت مستمر بر عملکرد صندوق نظارت دارد.
مزیت چهارم: نقد شوندگی بالا
سرمایهگذاری در صندوق این امکان را به شما میدهد خیلی زود پول خود را نقد کنید.
در اغلب مواقع شما برای فروش واحدهای سرمایه گذاری خود با هیچ مشکلی مواجه نمی شوید. این کار توسط ضامن نقد شوندگی صندوق انجام میشود و شما هرزمان که تصمیم به نقد کردن دارایی خود بگیرید ضامن نقد شوندگی صندوق این وظیفه را به عهده میگیرد.
مزیت پنجم: صرفه جویی نسبت به مقیاس
با توجه به اینکه صندوقهای سرمایه گذاری از گردآوری سرمایههای خرد تشکیل میشوند، بنابراین امکان استفاده از مزایای یک مجموعه سرمایه گذاری بزرگ برای دارندگان آن فراهم میشود.
شما شاید با 10 میلیون تومان توانایی سرمایهگذاری در گزینه های متنوعی را نداشته باشید.
اما با توجه به حجم بالای سرمایه در صندوق سرمایهگذاری، این امکان برای شما فراهم میشود.
ضمنا به دلیل حجم بالای سرمایه صندوقها هزینههایی از قبیل تحلیل، بررسی، ارزش گذاری، خرید و فروش و سایر هزینهها در بین سرمایهگذاران سرشکن میشود و برای سرمایه گذار صرفهجویی زیادی خواهد داشت.
آیا سرمایهگذاری در صندوق سرمایهگذاری مشترک از سرمایهگذاری مستقیم در بورس مطمئنتر است؟
باتوجه به این که صندوق سرمایهگذاری در سهام، سرمایه تحت مدیریت را در سبدی بسیار متنوع از سهام و سایر انواع اوراق بهادار سرمایهگذاری میکند، ریسک سرمایهگذاری نیز کاهش مییابد.
بنابراین میتوان گفت ریسک سرمایهگذاری در صندوق سرمایهگذاری مشترک از ریسک سرمایهگذاری مستقیم در بورس کمتر است.
البته میزان ریسک همه صندوقها با هم یکسان نیست و بسته به نوع صندوق، برخی از صندوقها ریسک بیشتری دارند.
آیا همهی صندوقهای سرمایهگذاری مشترک شبیه یکدیگرند؟
خیر، صندوقهای سرمایهگذاری مشترک اهداف سرمایهگذاری مختلف و بنابراین، ریسکهای متفاوتی دارند.
شما به عنوان یک سرمایهگذار، باید آن صندوق سرمایهگذاری را انتخاب کنید که با ریسک قابل قبول شما، همخوانی داشته باشد.
برای این که بتوانم صندوقهای سرمایهگذاری را با هم مقایسه و بهترین آنها را برای سرمایهگذاری انتخاب کنم چه ملاکهایی را باید در نظر بگیرم؟
1. بررسی وضعیت صندوقها با مراجعه به سایت www.seo.ir و استفاده از گزارشهای عملکرد هفتگی، ماهانه، سهماهه و …. صندوقها.
2. بررسی روند نوسانات صندوقهای سرمایهگذاری با مراجعه به نمودارهای NAV و بررسی روند آن در طول دورهی فعالیت (روند اگر صعودی باشد با نوسان کم مطلوبتر است).
3. بررسی میزان ترکیب دارایی صندوقها (صندوقی که ترکیب دارایی متنوعتری داشته باشد ریسکش کمتر است.
4. استفاده از راهنمایی مشاوران مالی و سرمایهگذاری برای تحلیل ریسک و بازدهی صندوقها.
چگونه میتوان سهام صندوقهای سرمایهگذاری را خرید و فروش کرد؟
واحدها یا یونیتهای صندوقهای سرمایهگذاری توسط نمایندگان مدیر صندوق صادر و ابطال میشود.
بنابراین کسانی که متقاضی خرید اوراق باشند، میتوانند با مراجعه مستقیم یا غیرمستقیم به مدیر صندوق (از طریق راهنمای سایت اینترنتی آنها و یا از طریق تماس با کارگزاران یا نمایندگان صندوق) درخواست خرید اوراق را بدهند اشخاصی که قصد خروج از صندوق را داشته باشند صرفاً میتوانند با مراجعه به نماینده صندوق درخواست ابطال اوراق را بدهند.
در این صورت مدیر صندوق اوراق را براساس NAV و پس از کسر هزینههای مربوط ابطال و خالص وجوه را به حساب سرمایهگذار واریز میکند.
البته سرمایهگذاری در ETF ها که صندوقهای قابل معامله در بورس هستند با سهولت بیشتر و سرعت بالاتری قابل انجام چرا در صندوقها سرمایهگذاری کنیم؟ است.
اگر من بخواهم در یکی از صندوقهای سرمایهگذاری مشترک سرمایهگذاری کنم، چه کارهایی باید انجام دهم؟
1. مراجعه به یکی از سایتهای فیپ ایران www.seo.ir – www.fipiran.com و یافتن لیست صندوقها و مشخصات تماس و آدرس آنها؛
2. تماس تلفنی یا مراجعه حضوری به یکی از شعب صندوق
3. پرداخت وجه و تکمیل فرمها با توجه به راهنمایی مدیر.
ارزش هر سهم صندوقهای سرمایهگذاری چگونه مشخص میشود؟
ارزش خالص داراییهای صندوق سرمایهگذاری در پایان هر روز معاملاتی محاسبه میشود.
از تقسیم مابهالتفاوت داراییها و بدهیها بر تعداد واحدهای منتشره، ارزش هر واحد سرمایهگذاری مشخص میشود که براساس این قیمت شخص میتواند اوراق جدید خریداری و یا اوراق قبلی خود را ابطال نماید.
صندوقهای سرمایهگذاری چرا در صندوقها سرمایهگذاری کنیم؟ و شرکتهای سرمایهگذاری چه تفاوتهایی دارند؟
میزان سرمایه در صندوقهای سرمایهگذاری متغیر میباشد و با صدور واحدهای سرمایهگذاری افزایش و یا با ابطال آنها کاهش مییابد، اما سرمایه شرکتهای سرمایهگذاری ثابت بوده و تنها با طی مراحل افزایش و یا کاهش سرمایه و با تصویب مجامع فوقالعاده قابل تغییر است.
علاوه بر این تضمین نقدشوندگی و در مواردی تضمین حداقل سود، شفافیت و اطلاعرسانی بالا، نظارت دقیق بر فرآیند صدور و ابطال براساس ارزش خالص داراییها و هزینههای اجرایی و اداری اندک را میتوان از دیگر وجوه متمایز صندوقهای سرمایهگذاری در مقایسه با شرکتهای سرمایهگذاری دانست.
ETF چیست؟
“ETF” مخفف exchange traded funds یعنی صندوقهای قابل معامله در بورس هستند.
ETF ها از انواع صندوقهای سرمایهگذاری هستند که خرید و فروش آنها به دلیل اینکه در بورس انجام میشود با سرعت بالاتر و سهولت بیشتر همراه است.
بر خلاف صندوقهای سرمایهگذاری مشترک که “NAV” هر واحد در پایان روز محاسبه و مبنای خرید و فروش قرار میگیرد،”ETF” ها را میتوان همانند سهام در طول یک روز معاملاتی معامله کرد.
”ETF” ها از یک سو همانند صندوقهای سرمایهگذاری، بر اساس خالص ارزش داراییها قیمتگذاری شده و معادل آن قیمت در روز معامله میشوند و از سوی دیگر همانند صندوقهای سرمایهگذاری با سرمایه ثابت امکان دارد به قیمتی متفاوت از خالص ارزش داراییهایشان معامله شوند و بنابراین ویژگی هر دو نوع صندوق سرمایهگذاری را دارا هستند.
از دیگر مزیتهای “ETF” ارزان بودن آنها نسبت به سایر صندوقهای سرمایهگذاری می باشد، زیرا سرمایهگذاران خریدار “ETF” از طریق کارگزاران معاملات خود را انجام می دهند و بنابراین هزینههای بازاریابی برای صندوق وجود ندارد.
همچنین به استناد مفاد تبصره 1 ماده 7 “قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید در راستای تسهیل اجرای سیاستهای کلی اصل44 قانون اساسی “بابت نقل و انتقال واحدهای سرمایهگذاری انواع صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله و صدور و ابطال آنها هیچگونه مالیاتی اخذ نمیشود.
برای سرمایه گذاری در صندوقهای ETF باید کدمعاملاتی خود را از طریق یکی از کارگزاران رسمی بورس دریافت کنید و واحدهای این صندوقها را مانند سهام خریداری نمایید.
با وجود تمام این توضیحات، یکی از مهمترین مزیتهای سرمایهگذاری مستقیم در بورس، امکان کسب سود بیشتر است. (در مقایسه با سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری مشترک)
لطفا سوالات، نظرات و پیشنهادات خود را در بخش دیدگاه مطرح کنید.
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
دیدگاه شما